واگذاری ۱۰۸۲ بنای تاریخی تا سال 1404

به گزارش سرویس میراث فرهنگی و گردشگری تابناک فرهنگی، محمدرضا پوینده در نشست خبری به مناسبت روز جهانی بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی با اشاره به رشد 300 درصدی واگذاری بناهای تاریخی و فرهنگی به بخش‌های خصوصی اظهار داشت: طی ده سالی که از ایجاد صندوق احیاء گذشته این اولین نشست خبری این مجموعه است که امیدوارم باعث شود تا از این به بعد بیشتر بتوانیم پاسخگوی رسانه ها باشیم.

85 درصد میراث فرهنگی ما در دید مردم نیست

پوینده گفت: ایران یکی از کانون های تمدنی و تاریخی و طبیعی دنیا است که ظرفیت های بی نظیری دارد. کارشناسان پیش بینی می کنند که ما حدود یک میلیون اثر، محوطه و بنای تاریخی در کشور داریم که بیش از 85 درصد آن در معرض دید مردم نیست و تنها سه درصد از این تعداد در فهرسا آثار ملی رسیده است.

وی افزود: این نشان می دهد که ما چه ظرفیت بزرگی داریم و نقش دولت و مردم و سرمایه گذاران در حفظ این بناها چقدر مهم است. بنابراین هر کسی که در حوزه ای دارای مسئولیت است باید به این مهم بپردازد که تاریخ و فرهنگ، هویت ما وابسته به همین بناها و بافت های تاریخی است که باید بتوانیم آنها را حفظ کنیم.

اهمیت صندوق احیاء در نگاه دولت رئیس هیات مدیره صندوق احیاء با اشاره به تصویب اساسنامه این مجموعه در سال 84 توسط هیات دولت، گفت: بر اساس آن اساسنامه 4 نفر از مهمترین اعضای کابینه عضو هیات امنای صندوق هستند. معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری رئیس این هیات امنا است و رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی، وزیر راه و شهرسازی و وزیر اقتصاد نیز اعضای هیات امنای صندوق هستند.پوینده تصریح کرد: این نشان می دهد که نگاه دولت و قانونگذار تا چه اندازه به این صندوق مهم بوده که با این ترکیب هیات امنای آن را تشکیل داده است. وی ادامه داد: سرمایه شرکت 20 میلیارد تومان به ثبت رسیده که مقرر شده دولت تأمین نماید. سرمایه در آن زمان یعنی معادل 30 میلیون دلار برای سرمایه اولیه این صندوق در نظر گرفته شده بوده است. وظیفه ای هم که بر عهده این مجموعه گذاشته شده واگذاری بناهای تاریخی و تعیین کاربری و ارائه مجوز بهره برداری این بناها بوده که کار بسیار مهمی است و اگر صندوق بخواهد در آن ورود کند، نیازمند هماهنگی های بین بخشی زیادی است.

مدیر عامل صندوق احیاء گفت: در خرداد سال گذشته طبق تکلیف ّّاقای دکتر سلطانی فر بنده مسئولیت این مجموعه را پذیرفتم. در چهار ماه اول که بنده به عنوان سرپرست در این صندوق حضور داشتم با هیات مدیره قبلی کار می کردم که انسان های شریفی بودند و به ما کمک کردند تا بتوانیم در حوزه های مختلف به مسایل صندوق اشراف پیدا کنیم.

شتاب واگذاری ها در دستور کار صندوق احیاء

وی اضافه کرد: یکی از کارهایی که از همان ابتدا در دستور کار ما قرار گرفتن تلاش برای شتاب دادن به بحث واگذاری ها بود. با توجه به اینکه در گذشته آمار خوبی در این زمینه نداشتیم، این کار را با جدیت آغاز کردیم. پوینده با اشاره به انجام انتصاب هایی برای ارتقاء سطح مدیریتی صندوق احیاء گفت: در هیات امناء اکنون آقای دکتر تاجیک حضور دارند که سی سال پیش استاندار هرمزگان بودند و بعد از آنها سفیر ایران در اردن شدند و شش سال هم رایزن فرهنگی ایران در لندن بودند، حضور دارند. همینطور آقای دکتر بزرگی پور که دارای مدرک دکترای اقتصاد از آمریکا هستند و مدیرعاملی شرکت های بزرگی هم در کارنامه ایشان هست، منصوب شدند. آقای دکتر دهقان هم به عنوان استاد تاریخ دانشگاه و پژوهشگر به ترکیب هیات امناء اضافه شدند و نهایتا آقای مهندس تندگویان به عنوان عضو شورای شهر و نایب رئیس کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران هم وارد این ترکیب شدند.

 وی درباره ترکیب معاونان این مجموعه هم توضیح داد: ما سعی کردیم در این دوره سطح تجربه مدیران را ارتقا دهیم چون اگر مدیران کارکشته در میدان کار حضور پیدا نکنند رسیدن به هدف سخت می شود. به همین دلیلی آقای کاظمی که 7 سال سابقه مدیرکلی میراث فرهنگی استان خراسان شمالی را دارند به عنوان معاون سرمایه گذاری صندوق انتخاب شدند. آقای مهندس عبیدی نیز که معاون میراث فرهنگی استان اصفهان و همینطور مدیرکل استان البرز بودند هم به عنوان معاون فنی و نهایتا آقای پالیزبان که مسئولیت های مختلف و عالی در حوزه های مختلف از جمله کمیته امداد دارند به عنوان معاون حقوقی منصوب شدند.

مدیر عامل صندوق احیاء افزود: بحثی که در رسانه ها بر اساس آن به صندوق ایراد می گرفتند بحث شورای فنی – اقتصادی صندوق بود که باید کاربری ها و هر گونه مداخلات را در بنای را تثبیت کند. با حکم ریاست سازمان میراث فرهنگی آقای دکتر دولت آبادی که قبلا معاون میراث فرهنگی سازمان بوده اند و سابقه مدیر عاملی مرکز تحقیقات مسکن را هم دارند به عنوان عضو این شورا منصوب شدند. همینطور آقای حسین رایتی مقدم، فوق لیسانس معماری از دانشگاه هنرهای زیبای تهران، آقای دکتر امامی، دکترای ژئوپولیتیک، آقای محمد حجازی، دکترای مهندسی سازه از لندن، آقای محبعلی فوق لیسانس معماری که در گذشته معاون میراث فرهنگی بوده، آقای تشکری نیا، کارشناس ارشد مدیریت، آقای میثاقیان، فوق لیسنانس معماری و سه نفر از معاونین و بنده به عنوان مدیر عامل صندوق عضو شورای فنی – اقتصادی هستیم.

راهکارهای صندوق احیاء برای جذب بیشتر سرمایه گذار

محمدرضا پوینده تاکید کرد: یکی از مسایل ما بحث اطلاع رسانی و بازاریابی بود که برای حل این مشکل توانستیم در سه ماه گذشته سه کتاب را تهیه و تدوین کنیم که در آنها صندوق احیاء و چشم انداز آن به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی شرح داده شده اند. کتاب فرصت های سرمایه گذاری ما هم به زبان های فارسی و انگلیسی تدوین و چاپ شده که مجموعه ای جامع درباره معرفی ظرفیت های ماست. وی افزود: در همین مدت برای تسهیل واگذاری، مدت زمان واگذاری ها را کاهش داده ایم و مدت تنفس را برداشتیم و نهایتا با تسهیل در بحث ضمانتنامه ها سعی کردیم به سرمایه گذاران کمک کنیم. رئیس هیات مدیره صندوق احیاء همچنین گفت: در این مدت سعی کردیم وبگاه و پایگاه اطلاع رسانی را ارتقا دهیم و روابط عمومی صندوق تلاش کرد تا ارتباط مجموعه را با رسانه ها در این مدت قوی تر کند. پایگاه اطلاع رسانی ما که با حضور آقای دکتر سلطانی فر افتتاح شد در حال حاضر ماهانه حدود 15 هزار بازدید کننده دارد که رقم خوبی است.

اداره های جدید در صندوق احیاء

وی تاکید کرد: صندوق احیاء تا پیش از این اداره ای به نام امور بین الملل نداشت و این در حالی است که ما در کشورهای همسایه و در منطقه می توانیم فعالیت های متقابل زیادی داشته باشیم. در قالب تفاهم نامه ای که ما با 64 کشور داریم می توانیم به عنوان تنها موسسه فعال در بحث کاربری ها و احیاء بناهای تاریخی کار می کند می تواند فعالیت های زیادی داشته باشد. از کشورهای منطقه هیات عمانی و همینطور معاون میراث فرهنگی کشور عراق استقبال زیادی کردند از اینکه صندوق احیاء تجربیات خود در احیاء بناهای تاریخی را در اختیار آنها هم قرار دهد. الان با راه اندازی اداره بین الملل امیدواریم در سال آینده بتوانیم همکاری های خوبی در این زمینه را آغاز کنیم. این مقام مسئول ادامه داد: برای داشتن ارزیابی دقیق تر از کارآیی مجموعه اداره آمار و اطلاعات را هم ایجاد کرده ایم. ما هر چقدر بتوانیم به آمار دقیق نزدیک شویم می توانیم برای فعالیت خود برنامه ریزی دقیق تری داشته باشیم.

 پوینده با اشاره به اینکه در حوزه سرمایه گذاری سعی کرده ایم اطلاعات را شفاف کنیم توضیح داد: یکی از مشکلاتی که به نظر من صندوق احیاء با آن مواجه بوده این است که نتوانسته با جامعه هدف خود ارتباط برقرار کند. ما هم اکنون داریم برندهایی که به دنبال سرمایه گذاری در این حوزه هستند را شناسایی کرده تا بتوانیم آنها را جذب کنیم. یکی از جاهایی که این کار خیلی نمود پیدا کرد حضور ما در نمایشگاه گردشگری بود. وی ادامه داد: همیشه صندوق احیاء در فضایی حدود سی تا پنجاه متر در این نمایشگاه را به خود اختصاص می داد که این بار یک سالن سه هزار متری را گرفتیم و تمام سرمایه گذاران و بهره برداران ما توانستند در این مجال خود را معرفی کنند. وی همچنین گفت: بعد از بررسی ما نشان داده که ایران فاقد یک نشریه تخصصی در زمینه بازسازی و احیاء بناهای تاریخی است که ما این مجوز را هم اکنون گرفته ایم و امیدواریم در سال جاری بتوانیم آن را با رویکردی علمی منتشر کنیم. پوینده افزود: ما برای مشخص کردن نقاط ضعف و قوت صندوقیک تیم علمی و پژوهشی از دانشگاه علم و صنعت را انتخاب کردیم تا با مطالعه مناسبی در فرصت چهار ماهه بتواند ما را نسبت به موقعیت خود مطلع کند و ما الان به همین دلیل اشراف خوبی بر این بحث ها داریم.

افزایش هزار درصدی جذب سرمایه در 9 ماه

وی تصریح کرد: تا قبل از دولت یازدهم در مجموع سیزده بنا توسط صندوق احیاء واگذار شده است. بعد از آن تا زمان بنده هم 5 بنا واگذار شده است. اما در 9 ماه گذشته ما موفق شدیم که 31 بنا را یا قرارداد قطعی ببندیم و یا در مسیر قرارداد قرار دارند. مدیر عامل صندوق احیاء درباره آمار عملکرد این مجموعه نیز توضیح داد: ما در 9 ماه آخر سال 94 در مجموع 600 درصد افزایش جذب سرمایه گذاری وهزار درصد در تعداد واگذاری ها نسبت به سال 93 یا به عبارتی ده برابر 93 رشد داشته ایم. یعنی در سال 93 مبلغ جذب سرمایه گذاری4 میلیارد تومان بوده که در نه ماه سال 94 توانستیم این رقم را به 40 میلیارد تومان برسانیم.

 وی گفت: مجموعا واگذاری های ما در 22 استان انجام شده که استان اصفهان با 6 مورد و سمنان با 5 مورد در رتبه های اول و دوم قرار دارند. امیدواریم که در سال جاری از 30 بنا هم بهره برداری کنیم. پوینده توضیح داد: هدف گذاری ما برای سال 95 واگذاری 100 بنای تاریخی و فرهنگی است و برای 10 سال آینده در افق 1404 در قالب اقتصاد مقاومتی مدنظر رهبر معظم انقلاب بالغ بر 1082 بنای تاریخی و فرهنگی واگذار خواهد شد. وی با اشاره به اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم واگذاری بناهای تاریخی و فرهنگی و همچنین چرخه اقتصادی این طرح‌ عنوان کرد این در حالیست است که رئیس سازمان میراث فرهنگی ما را برای واگذاری‌های بیشتر این بناهای تاریخی و فرهنگی تشویق کرده است. پوینده همچنین با ابراز تاسف از اینکه تاکنون هیچ تسهیلاتی به بهره‌برداران بناهای تاریخی فرهنگی اختصاص نیافته است، افزود: ما پیشنهاد دادیم رقمی بالغ بر هزار میلیارد ریال ازمحل صندوق توسعه ملی به بهره‌برداران این بناها تخصیص یابد. مدیر عامل صندوق احیاء و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی، در ادامه عنوان کرد: همچنین درصدد آن هستیم که عرضه و تقاضا در حوزه واگذاری بناهای تاریخی و فرهنگی را مدیریت کنیم زیرا این تقاضاها زیاد است و باید برای این چرخه اقتصادی مدیریت لازم صورت پذیرد.

وی با بیان اینکه تا کنون واگذاری 269 بنای تاریخی و فرهنگی از سوی دولت در اختیارمان قرار گرفته است، افزود: از این تعداد 109 بنا با مالکیت‌های خصوصی و اوقاف مواجه هستند و تعدادی از آنان در اختیار ادارات کل میراث فرهنگی استان ها است.

 موانع پیش روی واگذاری ها

پوینده در ادامه با اشاره به موانع ذهنی و عینی درباره واگذاری این بناهای تاریخی و فرهنگی در اذهان عمومی توضیح داد: مردم فکر می‌کنند اگر این بناها را در اختیار بگیرند مالکیت آن برای دولت خواهد بود و چون در فهرست آثار ملی است نظارت شدیدی بر آنها صورت می‌پذیرد در حالی که اینطور نیست. مدیر عامل صندوق احیاء و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی، با تاکید بر معافیت مالیاتی و نگرفتن عوارض شهرداری از بهره‌برداران بناهای تاریخی و فرهنگی گفت: ما نیز خودمان را شریک بهره‌برداران می‌دانیم اما اینکه یکی از موانع نیز می‌تواند در همین مولفه باشد. وی درباره مکاتبات انجام شده بیان کرد: درباره خرید و فروش بناهایی که مالکیت خصوصی دارند، مکاتباتی انجام داده‌ایم تا کمک‌هایی به این بخش هم صورت بگیرد. وی تشریح چگونگی ارائه بسته‌های پیشنهادی و همچنین نوع کاربری‌های این بناهای تاریخی و فرهنگی توضیح داد: مرمت این بناهای تاریخی و فرهنگی بر اساس درخواست خریداران و همچنین شانیت بناها صورت می‌پذیرد و تمام این موارد در کمیته تعیین کاربری مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

استقبال خوب سرمایه گذاران خارجی

پوینده همچنین با اشاره به نشستی که با سرمایه گذاران هیئت همراه وزیر امور خارجه ایتالیا داشتند، بسته‌های سرمایه‌گذاری صندوق احیاء به آنان پیشنهاد شده است که از استقبال خوب سرمایه‌گذاران خارجی خبر داد و افزود: از دلایل مهم این استقبال این است که این بسته‌ها به سرمایه‌های 100 میلیون دلاری نیاز ندارد بلکه با سرمایه‌های یک یا دو میلیون دلار می‌توان این سرمایه‌گذاری‌هایی که چرخه اقتصادی مناسبی دارد صورت پذیرد. مدیر عامل صندوق احیاء و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی، همچنین به برخی مشکلات در زمینه سرمایه‌گذاری برای این بناهای تاریخی و فرهنگی اشاره کرد و افزود: مثلا برخی از این بناها در روستاها قرار دارند و توجیه اقتصادی ندارد زیرا مقصد گردشگری نیستند بنابراین بر اساس اساسنامه صندوق احیاء بناها باید کمک‌های بلاعوض برای بهره‌برداری این بناها صورت پذیرد ولی هم‌اکنون این منابع مالی را در اختیار نداریم و باید از پتانسیل فرمانداران و استانداران استفاده کنیم.

تلاش برای تعیین تکلیف عمارت مسعودیه

وی در خاتمه به تغییر کاربری‌ها و عدم بازگرداندن عمارت مسعودیه توسط بهره‌بردار ابراز تاسف کرد و افزود: این در حالیست که کسانی که بهره‌بردار عمارت مسعودیه هستند صلاحیت استفاده از این عمارت را داشتند ولی باعث تعجب است که چرا برخی قسمت‌های این عمارت تغییر کاربری داده است و این عمارت را نیز به میراث فرهنگی بر نمی‌گردانند که اگر این کار صورت نپذیرد از مراجع قانونی و قضایی پیگیری خواهیم کرد.در این نشست خبری همچنین معاونین صندوق احیا نیز توضیحاتی درباره عملکرد حوزه های تحت اختیار خود ارایه کردند.

تدوین نظام برنامه بهره برداری

ابتدا علی کاظمی، معاون سرمایه گذاری و بهره برداری صندوق احیاء گفت: یکی از مهمترین کارهای ما تدوین نظام نامه بهره برداری بود. دلیلی این هم تضمین کیفیت خدمات بهره برداری و همینطور افزایش تعداد واگذاری ها در سال 95 است. کاظمی افزود: تهیه بسته های سرمایه گذاری یکی از مهمترین اقدامات ما برای جذب سرمایه گذاران و انجام بازاریابی بود. در سال گذشته 73 امکان سنجی برای همین تعداد بنا انجام شد که منجر به واگذاری 31 بنا گردید. وی ادامه داد: تهیه طرح بهره برداری موقت هم یکی از مطالبات سرمایه گذاران بود که مورد تائید برخی کارشناسان اقتصادی هم هست که خوشبختانه با موافقت شورای فنی – اقتصادی صندوق بستر این کار هم فراهم شده است. ما توانستیم با 237 سرمایه گذار اعم از حقوقی و حقیقی مذاکراتی داشته باشیم که 15 مورد آن خارجی بود. الان هم هنوز تبادل اطلاعات با این سرمایه گذاران وجود دارد.

وی در پایان تاکید کرد: صندوق همانند سال گذشته برای سال جاری نیز برنامه مدون بازاریابی خواهد داشت.

افزایش ارتباط صندوق با استان ها

ابوالفضل عبیدی معاون فنی و اجرایی صندوق احیا نیز در نشست خبری امروز در خصوص وظایف واحد فنی این مجموعه گفت: یکی از وظایف مهم واحد فنی، نظارت بر پروژه‌ها و بحث تعیین کاربری مجموعه صندوق گردشگری است که اقدامات زیربنایی و بحث‌های روزمره آن انجام شده است.وی افزود: همچنین تلاش ما بر این بوده تا با هماهنگی بیشتر با معاونت میراث فرهنگی استان‌ها، تبادل اطلاعات را بیشتر کنیم تا از وضعیت و کارهایی که به صورت ماهانه و یا هفتگی انجام می‌دهند گزارش‌هایی را از آن‌ها گرفته و مورد بررسی قرار دهیم. عبیدی تاکید کرد: در حوزه ستادی هم همکاران ما در صندوق احیاء تمام پروژه ها را به صورت ماهیانه بررسی و گزارش گیری می کنند.

انعقاد قرارداد برای 31 بنا

عباس پاییزبان معاون حقوقی صندوق گردشگری نیز در خصوص اقدامات انجام شده در سال 94 بیان کرد: ما طی شش مرحله 101 بنا را برای مزایده گذاشته بودیم که 31 بنا برای این امر انتخاب شدند و انعقاد قرارداد برای آن‌ها صورت گرفته است. وی درباره ناموفق‌‌بودن بناهایی که در این مزایده انتخاب نشده‌اند، اظهار داشت: ناآشنایی سرمایه‌گذاران در این حوزه باعث شده تا آثاری که در این مزایده مورد قبول واقع نشده‌اند، بی‌اثر نبوده و هدف ما ارزیابی این آثار است تا با نگاه مثبت و نشان دادن جذابیت‌های آن بتوانیم به آنها کمک کرده تا از این بناها بهره‌مند شوند. پاییزبان با بیان اینکه به تمام بناهایی که واگذار شده مهر قانون خورده است، تصریح کرد: ما بایستی بناهایی را که می‌خواهیم واگذار کنیم، اول شناسنامه آن را دقیقا بررسی کنیم و بعد کارشناسان به صورت دقیق کارشناسی این آثار را انجام دهند تا سرمایه‌گذاری برای این بخش‌ها تحقق یابد.

 وی در خصوص ادامه اقدامات سال 94 بیان کرد: ما سه مرحله برگزاری فرآیند مزایده را اصلاح کرده‌ایم که به این صورت تمام ابهامات برطرف شده و سعی کرده‌ایم تا عدالت به درستی برقرار شود.

منبع خبر: روابط عمومی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری