پاسخ یکی از مدیران اسبق نهاد کتابخانه‌ها

محمدرضا اخضریان کاشانی از مدیران دوره دبیر کلی منصور واعظی دبیرکل اسبق نهاد کتابخانه‌ها پیرامون سخنان علیرضا مختارپور در مسئله هزینه‌کردها واکنش نشان داد.

به گزارش فارس، «محمدرضا اخضریان کاشانی» از مدیران نهاد کتابخانه‌ها در دوران دبیرکلی «منصور واعظی» پیرامون سخنان هفته گذشته علیرضا مختارپور دبیرکل نهاد کتابخانه ها که گفته بود: «من هرگز بنای باز کردن بسیاری از مسائل و پاسخگویی به برخی از مطالب را ندارم، اما فقط کافی است به دو نمونه اشاره کنم تا معلوم شود در نهاد چه خبر ها بوده است؛ در سال 92، فقط 30 میلیون تومان خرج بادکنک نهاد برای توزیع در نمایشگاه شد؛ در سال 93، قبل از دوره جدید نهاد، فقط 20 میلیون تومان به مدیران و کارکنان نهاد در نمایشگاه پاداش داده شده است.» توضیحاتی داد.

اخضریان اینگونه نوشته است؛

چند پرسش از دبیرکل محترم نهاد کتابخانه های عمومی کشور

در یکی از کتاب های آموزش مدیریت نوشته بود: آقای الف به تازگی مدیرعامل یک شرکت بزرگ شده بود. مدیرعامل قبلی یک جلسه خصوصی با او ترتیب داد و در آن جلسه سه پاکت نامه دربسته که شماره های 1 و 2 و 3 روی آنها نوشته شده بود به او داد و گفت: «هر وقت با مشکلی مواجه شدی که نمی توانستی آن را حل کنی، یکی از این پاکت ها را به ترتیب شماره باز کن.»

چند ماه اول همه چیز خوب پیش می‌رفت تا اینکه میزان فروش شرکت کاهش یافت و آقای الف بد جوری به دردسر افتاده بود. در ناامیدی کامل، آقای الف به یاد پاکت نامه ها افتاد. سراغ گاوصندوق رفت و نامه شماره 1 را باز کرد. کاغذی در پاکت بود که روی آن نوشته شده بود: «همه تقصیر را به گردن مدیرعامل قبلی بینداز.»

آقای الف یک نشست خبری با حضور سهامداران برگزار کرد و همه مشکلات فعلی شرکت را ناشی از سوء مدیریت مدیرعامل قبلی اعلام کرد. این نشست در رسانه ها بازتاب مثبتی داشت و باعث شد که میزان فروش افزایش یابد و این مشکل پشت سر گذاشته شد.

مدتی بعد، شرکت دوباره با مشکلات تولید توأم با کاهش فروش مواجه شد. با تجربه خوشایندی که از پاکت اول داشت، آقای الف بی درنگ سراغ پاکت دوم رفت. پیغام این بود: «تغییر ساختار بده و از برنامه های پیش رو سخن بگو.»

آقای الف به سرعت طرحی برای تغییر ساختار اجرا کرد و باعث شد که مشکلات فروکش کند. بعد از چند ماه شرکت دوباره با مشکلات روبرو شد. آقای الف به دفتر خود رفت و پاکت سوم را باز کرد.

پیغام این بود: «سه پاکت نامه آماده کن.»

قریب به یکسال از حضور دبیرکل محترم کنونی نهاد کتابخانه های عمومی کشور در این منصب می گذرد و آنچه بیش از هر چیز رخ می نماید انجام سخنرانی ها و نامه نگاری‌های متعدد همراه با اتهام زنی‌های مکرر نسبت به مدیران پیش از خود به ویژه یک دوره خاص زمانی و بیان مطالب نیازمند بررسی و پاسخ و ارائه بحث های دامنه دار اما بدون بیان مقدمه و موخره در سایه امنیت ناشی از عدم پرسشگری رسانه ها و فرو رفتن در لاک امنیتی آن بوده است.

بر حسب تجربه تاریخی حاصل عملکرد مدیران انتظار می رفت این بیانات و عبارات که بخشی برای سیاه نمایی از وضعیت مدیریتی پیش از خود و بخشی نیز برای نزدیکی با گفتمان غالب دولت حاکم و همنوایی با مدیران بالاتر ایراد می گردد روبه کاهش گذاشته و کار عملی در حوزه مربوط پس از چند ماه آغاز گردد که این تصور در خصوص این نهاد -به تعبیر رهبر معظم انقلاب- «صد در صد فرهنگی» محقق نشد و با وجود گذشت یکسال از دوره مدیریتی تیم کنونی و گرایش غالب مدیران دولت یازدهم به امور جاری حوزه مربوط با نگاه برنامه محور و آینده‌نگر روند اتهام زنی ها همچنان ادامه دارد.

از سوی دیگر رویکرد صبر و سکوت ناشی از باور و اعتقاد به لزوم حمایت از عناصر جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی که مدیریت کنونی و تیم وابسته را نیز شامل می شود منجر به سکوت رسانه‌ای عناصر مدیریتی گذشته در برابر اتهامات بی اساس مطرح شده و حمل آنها بر بی تدبیری و کج سلیقگی و آماده شدن تیم حاضر برای ارائه برنامه ای جامع برای آینده سه هزار کتابخانه عمومی گردیده است که به نظر می رسد با کژتابی نتایج در ذهن ایشان، سکوت در برابر آنها حربه ای برای فرار از مسوولیت ها شده است.

با توجه به اینکه هر گفتمان و ادبیات ذیل آن باید بر بستر اعتماد نسبت به درک مخاطبان و قائل شدن حداقلی از شعور انسانی برای آنان باشد و مخاطبان این بیانات یکی از فرهیخته ترین اقشار جامعه یعنی کتابداران می باشد لذا امتداد اتهام زنی در فرایندی که مهمترین ارکان نهاد کتابخانه ها تعطیل و رو به زوال نهاده و روزمرگی بر اجزای آن مستولی گردیده و کمترین افق روشنی برای تحقق اهداف رسمی و غیررسمی این نهاد فرهنگی دیده نمی شود این نکته را عیان می سازد که نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور درگیر در مصائبی است که برون رفت از آنها در توان تیم کنونی نبوده و اتهام زنی و گفتار درمانی و نامه درمانی مهمترین سازوکارهای فرافکنی تلقی می شود.

مشکلاتی همچون نداشتن برنامه، نداشتن جسارت، کمبود بودجه ، نبود همکاران با انگیزه در سطوح عالی ، نبود روحیه خود انتقادی، دست و پا زدن در تعارف میان اعتقادات قلبی و التزام به ساختارهای دولتی،حاکمیت و تقدم بخشیدن روحیه و مدیران اقتصادی بر ارکان تصمیم گیری در نهاد صددرصد فرهنگی، تقدم بخشی به مردانی برای تمام فصول به جای مردان انقلابی، فرافکنی مشکلات به سوی اتهامات بی اساس، لجبازی مدیریتی به جای بهره گیری از تجارب موفق و ناموفق است که در نهایت به اتخاذ موضع پرسشگری به جای پاسخگویی منجر گردیده است.

از جمله این فرافکنی ها و پرسشگری های وارونه ادعاهای متعدد در حوزه نمایشگاه بین المللی و عدم حضور این نهاد پس از چندین سال حضور موفق است که ناشی از کمبود بودجه و نبود انگیزه و البته علاقه به تحریم نمایشگاه همانند برخی سازمان ها و مراکز همگراست که به جای بیان واقعیت با تعابیری اغراق آمیز و با حذف مقدمات و موخرات در جمع های گوناگون ایراد می گردد و از صرف هزینه های چند صد میلیونی در یک دوره تا خرید بیست میلیون بادکنک و ...سخن به میان می آید.

جهت استحضار عرض شود که فارغ از صحت و سقم ادعای هزینه شدن چنین مبالغی که خود جای بحث فراوان داشته و نیازمند حضور دو طرف گفتگوست، باید گفت که برای یک مدیر در سطح ملی سخن گفتن از ارقام بدون بیان اهداف و برنامه های اجرا شده لجبازی مدیریتی و عدم عمق نگرشی است. مثل اینکه مدعی شویم نهاد هر ماه چندین میلیارد خرج پرسنل خود می کند بدون اینکه اعلام کنیم تعداد کارکنان آن چند نفر و میزان برنامه های آن چقدر است. یا با بزرگنمایی برخی اعداد صرف آنها را مبهم و بی دلیل تلقی کنیم که روشن است مغالطه ای بیش نخواهد بود.

انتظار می رفت با ملاحظه تقوا و یا دست کم آزادگی زمانی که از اعلام اغراق آمیز و بزرگنمایی صرف دهها میلیون در نمایشگاه های گذشته کتاب سخن می گویید از مجموع هزینه های انجام شده در نمایشگاه برای نهاد شامل هزینه های خرید کتاب های چاپ اول برای کار گروه های انتخاب کتاب، سفر بخش قابل توجهی ازکتابداران برای بازدید از نمایشگاه جهت آشنایی با جریان نشر کشور، تبلیغ مطالعه و فرهنگ سازی در خصوص آن، ارائه سیرهای مطالعاتی متنوع، ثبت نام رایگان در کتابخانه های کشور، مذاکره با ناشران، برگزاری دهها نشست تخصصی در حوزه کتابخانه های عمومی، پیوند میان عناصر اصلی مدیریت مطالعه در استان ها و شهرستان ها شامل ائمه محترم جمعه، استانداران ، فرمانداران ، شهرداران ، نیکوکاران و...کشور و دهها برنامه توسعه کتابخانه و کتابخوانی اشاره ای به میان آورید تا مخاطبان تان گمان نبرند این دهها میلیون هزینه شده به جیب افرادی رفته است که کمتر کسی در سلامت نفس و پاکدستی شان تردید داشته است و بدانید ممکن است در آینده از شما بپرسند هزینه های چند ده میلیونی که گذشتگان برای نمایشگاه کتاب هزینه کردند شما کجا هزینه کردید؟   

اکنون به عنوان یک برادر دینی و با هدف تذکر که قطعا برای مومنان مفید است درخواست دارم به جای پرداختن به اتهامات تکراری و یکسویه که پیش از این بطلان آنها به تایید نهادهای بازرسی و حسابرسی نظام رسیده و فرافکنی از ناکامی های ممتد یکساله در پیشبرد مطالبات روشن مقام معظم رهیری در عرصه کتاب و کتابخوانی لطفا به چند سوال مشخص در حیطه وظایف خود پاسخ دهید و وقت و انرژی خود و همکاران را صرف ارتقای مطالعه و تحقق مطالباتی نمایید که در کلام امام مان منجلی است، مطالباتی چون این موارد که:

برای تحقق مطالبات مشخص مقام معظم رهبری و تجدید مطلع در عرصه کتابخوانی چه اقداماتی در برنامه دارید؟
*برنامه 1404 نهاد که برای هر شهر و کتابخانه برنامه مشخص کرده بود چه وضعی دارد؟
*برای اجرای تنها مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص مطالعه مفید چه برنامه هایی داشته اید؟
*برای اصلاح سبک گذران وقت جامعه به سود مطالعه چه کرده اید؟
*در خصوص گزینش و عرضه و کتاب مناسب با روح پاک جامعه چه کرده اید؟
*برای ارتقای روحیه‌ کتابخوانى در جامعه چه کرده اید؟
*طی یکسال اخیر چند عنوان و جلد کتاب خریده اید؟
*چند دوره آموزشی ضمن خدمت برای کتابداران برگزار کرده اید؟
*چند نشریه برای کتابخانه ها فرستاده اید؟
*بابت این یکسال چقدر هزینه کرده اید؟
*به متراژ فضای مطالعه چقدر اضافه شده؟
*بودجه نهاد را چه میزان افزایش داده اید؟
*چه درصدی از بودجه نهاد صرف ارتقای کتابخوانی و مطالعه و چه میزان صرف نیروی انسانی می شود؟
*دهها میلیارد بودجه ای که در گذشته برای خرید کتاب های به قول شما بی مخاطب و اقدامات به ادعای شما بی نتیجه هزینه می‌شد امروز خرج چه اموری می گردد؟
*به کتابداران تان چه میزان پاداش داده اید؟
*درصد رشد حقوق و مزایای مدیران ستادی تان چقدر بوده است؟
*در سال گذشته نهاد هزینه چند خودرو اعم از خودروهای با مالکیت نهاد یا تسهیلات *برای خرید خودرو توسط مدیران پرداخت نموده است؟
*کتابخوانی در کشور چه میزان رشد داشته است؟
*چند کتاب در حوزه کتابداری منتشر یا حمایت کرده اید؟
*چند پژوهش و رساله و پایان نامه در حوزه کتابخانه های عمومی را حمایت کرده اید؟
*چند مقاله را نمایه سازی کرده اید؟
*چند تن از مدیران ستادی و استانی تان  رشته کتابداری خوانده اند؟
*برای کتابخوانی کودکان و نوجوانان چه کرده اید؟
*برای افزایش گرایش پدر‌ها و مادر‌ها به کتابخوانی و مراجعه به کتابخانه ها چه کرده اید؟
*برای عضویت درصد بیشتری از جمعیت ایران در کتابخانه‌های عمومی چه کرده اید؟
*در زمینه ارائه سیرهای مطالعاتی مفید برای اقشار مختلف چه اقداماتی داشته اید؟
*جهت تدوین و اجرای طرح های کتابخوانی برای بانوان بویژه زنان خانه دار چه کرده اید؟
*برای رشد و گسترش مطالعه در بین خردسالان کمتر از 4 سال چه اقداماتی داشته اید؟
*اقدامات شما برای مطالعه گروه‌های خاص (سالمندان، نابینایان، ناشنوایان، معلولین جسمی و ذهنی و...) چه مواردی بوده است؟
*برای ایجاد و توسعه کتابخانه مجازی برای زبان فارسی چه کرده اید؟
*برای مخاطبان مختلف در گروه های سنی، جنسیتی، مذهبی، و... چه برنامه هایی داشته اید؟
*برای راه‌اندازی و مدیریت مناسب کتابخانه‌های سیار چه کرده اید؟
*برنامه های مشوق کتابخوانی شما چه بوده است؟
*برای معرفی و تبلیغ کتاب‌های مفید به جامعه چه کرده اید؟
*برای تشویق خیرین کتابخانه‌ساز چه برنامه هایی داشته اید؟
*برای محرومیت زدایی از مناطق محروم در امر کتاب خوانی چه اقداماتی داشته اید؟

به نظر می رسد پرداختن به این پرسش ها هم از سوی نهاد کتابخانه ها و هم خبرنگاران و رسانه های محترم ممکن است در ارتقا و تعالی کتابخوانی و البته همدلی و همزبانی بیشتر مردم و مسوولان آثار عمیق تر و ماندگارتری داشته باشد. ضمن اینکه پیش از بازشدن پاکت سوم، همه علاقه مندان به نهاد و کتابخوانی منتظر تغییرات ساختاری و برنامه های پیش روی شما خواهند بود.