کتاب از فیلتر گذشته جاذبه ای ندارد

عبدالجبار کاکایی از مشکلات اقتصادی، ممیزی، تغییر سبک زندگی و سیستم آموزشی را از دلایل موثر بر میزان مطالعه برشمرد و بر نقش رسانه‌ها در ایجاد جاذبه مطالعه تاکید ویژه کرد.

عبدالجبار کاکایی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی تابناک وی در مورد بیست و هشتمین دوره نمایشگاه کتاب تهران گفت: من هم کتابی داشتم که متاسفانه مجوز نگرفت و به چاپ برای نمایشگاه نرسید. اما تا کنون دوبار به نمایشگاه آمده‌ام که یکبار برای بازدید بوده و اینبار برای خرید. البته فکر می‌کنم که امسال از سایر دوره‌ها خلوت‌تر است.

این شاعر در خصوص دلایل کم شدن تمایل مردم به کتابخوانی اظهار داشت: افت مخاطب یک روند عمومی است و ربطی به امسال و یا سال گذشته ندارد و در این سال‌ها در جریان است. بخشی از این مسئله به مشکلات پایه‌ای مردم برمی گردد. یعنی عدم امنیت اقتصادی توجه به حوزه فرهنگ را به طور معمول پایین می‌آورد. ملتی که مرفه باشند و مشکل اقتصادی کمتری داشته باشند، چند شغله و خسته نباشند و فرصت برای کتاب‌خواندن داشته باشند، کتاب هم می‌خوانند.

سراینده مجموعه شعر «حبس سکوت» افزود: به غیر از این، بخش دیگری از دلایل به ممیزی کتاب‌ها برمی گردد که در فروش آثار بی‌تاثیر نیست. به ویژه قشر کتابخوان که دوست دارند کتابی را بخوانند که دیگر دست هیچ‌کسی به روی آن سایه نینداخته باشد. کتابی که از آب و فیل‌تر گذشته باشد خیلی رغبیت و جاذبه‌ای ندارد چون مردم معمولا خیلی اعتمادی ندارند به نهاد رسمی‌ای که بخواهد ناظر باشد. حتی کتابهای سانسور شده که در فضای مجازی منتشر شده بیشتر طالب دارد.

کاکایی ادامه داد: حتی دیده می‌شود که کتابهای مجوز نگرفته را صحافی می‌کنند و با قیمت چند برابر می‌فروشند حتی خود من مجبور شدم برای یکی از این کتاب‌ها چهل هزار تومان بپردازم. پس معلوم می‌شود که ما کتابخوان داریم ولی فاصله‌ای که به عنوان مصلحت اندیشی برای مطالعه کتاب ایجاد شده که عدم اعتماد به قریحه و ذوق عمومی مردم است این هم سبب شده که انگیزه در کتابخوان‌ها کمتر بشود.

وی گفت: فکر می‌کنم بخشی دیگری از دلایل مطالعه کمتر به شتاب جهان امروز و فضای مجازی است که امکان مطالعه را کمتر کرده است که یک مشکل عمومی است و فقط مربوط به کشور ما هم نیست.

دبیر علمی هشتمین جشنواره شعر فجر افزود: البته سیستم آموزشی ما هم در این زمینه بی‌تاثیر نیستند. مراکز آموزشی ما زیاد و حوزه آموزشی ما وسیع شده است. بازار خرید و فروش پایان نامه در جریان است. عدم نمایش کتابخوان در آثار سینمایی و بسیاری چیزهای دیگر همه این‌ها نکاتی است که می‌شود مانند یک املا نشست و این غلط‌ها را از جامعه گرفت. همه این‌ها نشان می‌دهد که باید اتفاق بزرگی بیفتد تا مطالعه نهادینه شود.

کاکایی اظهار داشت: به عنوان مثال من فکر می‌کنم اگر توجه به مولف کتاب بیشتر از پیش مورد توجه رسانه‌ها قرار بگیرد. من مقایسه را دوست ندارمو قصد این‌کار را ندارم اما همانطور که یک بازیکن فوتبال ما در یک لیگ خارجی یکگل می‌زند به سرعت در بخش‌های خبری قرار می‌گیرد با یک مولف کتاب هم همین برخورد صورت بگیرد. ما نمی‌گوییم از آن ورزشکار نگویید بلکه در‌‌‌ همان سطحی که به ورزش و یا حتی به هنرهای نمایشی توجه می‌شود به حوزه ادبیات و علوم انسانی هم توجه شود. درک از متون قدیم، ایجاد جاذبه برای خواندن آثار در مردم باید بوجود بیاید. رسانه‌هایی که امکان توجه عمومی مردم را دارند مانند تلویزیون باید بیشتر سرمایه گذاری کنند.