پروژه موسیقایی - ادبی «محمود دولتآبادی» و «کیاوش صاحبنسق» دی ماه منتشر میشود.
به گزارش تابناک فرهنگی، پروژه موسیقایی - ادبی «محمود دولتآبادی» و «کیاوش صاحبنسق» براساس روایت «رستم و سهراب» شاهنامه اثر جاویدان «فردوسی» با نام «طومار» این ماه منتشر خواهد شد و این در حالی است که پیش از آن، یک فیلم مستند از این پروژه در جشنواره «سینما حقیقت» به نمایش در میآید؛ اما این آهنگساز بهزودی کتاب اشعارش را هم ما نام «هیچ، هیچ از کوچه بر نمیتابد» منتشر میکند. اتفاقی که برای اولینبار است که رخ میدهد.
«کیاوش صاحب نسق» چندی قبل «رستم و سهراب» را با گزینش و گویش محمود دولتآبادی آغاز کرد، پروژهای که در آن نویسنده کهنهکار علاوه بر شاهنامهخوانی، به تفسیر و تحلیل اثر جاودانه فردوسی نیز میپردازد و قرار است هر دو در یک اثر به تهیهکنندگی «احسان رسولاف» در یک مجموعه منتشر شود. بهگفته «صاحب نسق» خوانش «دولت آبادی» دراین پروژه مجموعهای از نقل، روایت و بازی است و موسیقیای که او استفاده کرده نیز براساس دادهها و نشانههاى موسیقی کهن ایران ساخته شده و ازسوی گروهی سازى تحت عنوان «کهنسازگان ایرانی» متشکل از ۲۰ساز کهن ایرانی اجرا شده است: «ما مشغول ساختن سازهایی برای این پروژه شدیم که فردوسی در شاهنامه به آن اشاره کرده بود.
این شاعر بزرگ در اثر خود دربارهساز و موسیقی اشاراتی دارد، بههمین خاطر حدود چهلساز ازسوی آقای «سیفالله شکری» ساخته شد که بهاعتقاد من به توصیفات او نزدیک است و ما همان را معیار فضای صوتی و موسیقایی خود قرار دادیم. همچنین از کتاب «موسیقی کبیر» نوشته فارابی که از نظر زمانی نزدیکترین رساله به زمان فردوسی است، بهره
گرفتهایم.»
او میگوید البته دراین سالها تلاشهایی جهت ساخت سازهای کهن صورتگرفته است که بیشتر بهسمت سازهای موسیقی سنتی ما رفته است؛ اما در شاهنامه علاوه برساز چنگ، سازهایی زخمهای و کمانهای وجود دارند که فردوسی در اشعارش به آن اشاره کرده و الزاما با تار و سهتار دستگاهی ما قرابتی ندارند: » آنچه فردوسی درباره موسیقی میگوید، اساسا به موسیقی دستگاهی ما وصل نمیشوند. درواقع آنچه بهعنوان موسیقی سنتی در نظر گرفته میشود، ارتباط چندانی با موسیقیای که در زمان فردوسی نواخته میشده، ندارد.»
«صاحب نسق» راهی دشوار دراین بین داشته است. او بهگونهای تعامل کرده است که هم جایگاه فردوسی در نظر گرفته شود و هم نظر «محمود دولتآبادی» که سختگیریهای خاص خودش را دارد و موسیقی را هم خوب میشناسد، تامین شود. ساخت این سازها هم خودش زمان زیادی برده و کار سختی است، حالا اما همهچیز به همان نتیجه مطلوبی رسیده است که آهنگساز میخواسته است؛ ضمن آنکه برنامههایی برای ادامه فعالیتهای این ارکستر دارد: «ایدئال ذهنیام این است که نوازندگانی برای این سازها تربیت و از آهنگسازان دیگر هم دعوت کنیم تا برای آن موسیقی بنویسند تا ارکستری از سازهای کهن داشته باشیم. اتفاقی که میتواند برای موسیقی ما بسیار مهم باشد و البته به شکل طبیعی مشکلات خودش را هم دارد و کار دشواری است و نیاز به حمایت دارد.»
اما این تمام کارهایی نیست که «صاحب نسق» برای این پروژه در نظر گرفته است. او میخواهد این اثر را بهصورت زنده هم روی صحنه ببرد: «قرار است دراین کنسرت، آقای دولتآبادی بخشهایی از اثر را بهصورت زنده خوانش میکند و ارکستر هم موسیقی را اجرا کند.»
کیاوش صاحبنسق میگوید موسیقی جغرافیاى مختلفی که در روایت شاهنامه در آنها رخ میدهد، دراین اثر کرد داشته باشد، بههمین خاطر از آنجا که رستم در زابلستان و بلوچستان زندگی میکرده، از رباب بلوچی استفاده شده است. اما دیدار «رستم و تهمینه» یکی از مهمترین بخشهای این اثر است که خود صاحب نسق به آن علاقه ویژهای دارد: «یکی از بخشهایی که هم خودم دلبستگی خاصی به آن دارم و هم بقیه کسانی که اثر را گوش کردهاند، دیدار «رستم و تهمینه» است که در یک فضای خلوت و خاص ترسیم شده است. البته دراین اثر موسیقی رزمی هم داریم و شکلهای دیگر از موسیقی که همهاشان با همین سازها به اجرا درآمدهاند.»
«صاحب نسق» همچنین درباره انتشار کتاب شعرهایش میگوید: «من بهعنوان کسی که خارج از گود ادبیات است، سالها شعر میگفتم و دراین میان از حمایت و پشتیبانی دکتر ادیب «حسین الله یاری» که خودشان شاعر توانمندی هستند و ادبیات فوقالعاده زیبایی هم دارند، استفاده کردهام. ایشان پیشازاین «حیدربابا» ی شهریار را ترجمه کردهاند که کاملا بیعیب و نقص است و اصل نظم و شعر کلاسیک فارسی در آن وجود دارد.» او از سالها قبل، سال۶۵ شروع به نوشتن شعر کرده است و حالا چند مجموعه شعر کامل دارد که بعد از این سالها قرار است به انتشار درآید.
منبع: بهار