نشست «راهکارهایی جهت ترویج کتابخوانی» عصر امروز (پنجشنبه 17 اردیبهشت) با حضور شهرام اقبال‌زاده، نویسنده کودک و نوجوان؛ منوچهر اکبرلو، نویسنده کودک و نوجوان و مینو طاهری، کتابدار، در سرای اهل‌قلم کودک و نوجوان بیست‌وهشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
شهرام اقبال‌زاده در نشست «راهکارهایی جهت ترویج کتابخوانی» گفت: واقعیت این است که مراحل توسعه در کشورمان نامتوازن و ناهمگون پیش رفته‌است؛ به این ترتیب که باید اول رسانه‌های مکتوب روی کار می‌آمد و بعد رادیو و تلویزیون. درحالیکه در دوران مشروطه هنوز روزنامه‌ای برای کودکان منتشر نشده بود که رادیو آمد و هنوز رادیو به روستا‌ها نرفته بود که تلویزیون روی کار آمد و این مسأله سبب شد که خود‌به‌خود آمار کتابخوانی در میان افراد جامعه کاهش پیدا کند.
به گزارش ایبنا، نشست «راهکارهایی جهت ترویج کتابخوانی» عصر امروز (پنجشنبه 17 اردیبهشت) با حضور شهرام اقبال‌زاده، نویسنده کودک و نوجوان؛ منوچهر اکبرلو، نویسنده کودک و نوجوان و مینو طاهری، کتابدار، در سرای اهل‌قلم کودک و نوجوان بیست‌وهشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
شهرام اقبال‌زاده در این نشست‌با اشاره به اهمیت کتابخوانی در بین کودکان و نوجوانان گفت: کودکان را باید از نظر عاطفی و روانی به خواندن و مطالعه ترغیب کنیم. البته باید توجه داشته باشیم در این میان چند وجه باید در نظر گرفته شود که از آن جمله می‌توان به تربیت عاطفی، گسترش تخیل، برقرارکردن مفاهمه با کودکان و بالابردن قوه ادراک کودکان اشاره کرد.
این نویسنده کتاب‌های کودکان و نوجوانان ادامه داد: توجه به موارد فوق‌الذکر سبب بالابردن اطلاعات کیفی در بین کودکان می‌شود. باید فرصتی فراهم کنیم که کودک در فضایی آرام، دلنشین و جذاب به کتاب خواندن بپردازد. چنین فضایی کمک می‌کند تا کودک بتواند خود را به داستان و شخصیت‌های موجود در آن نزدیک‌تر کند و به‌نوعی در فرایند داستان دخیل باشد.
وی در ادامه به کاهش آمار کتابخوانی اشاره کرد و گفت: باید توجه داشت که کاهش آمار مطالعه در جامعه فقط مربوط به کتاب‌های کودک و نوجوان نیست بلکه این مسأله در زمینه کتاب‌های حوزه بزرگسال نیز صادق است. از زمان قبل از انقلاب تاکنون همواره نرخ مطالعه در حال تغییر بوده است. البته باید توجه کنیم که ما نرخ مطالعه را در چه فضایی می‌سنجیم. آیا این نرخ با احتساب فضای مجازی است یا فقط براساس ارقامی که بر روی کاغذ می‌آید.
اقبال‌زاده ادامه داد: واقعیت این است که مراحل توسعه در کشورمان نامتوازن و ناهمگون پیش رفته‌است؛ به این ترتیب که باید اول رسانه‌های مکتوب روی کار می‌آمده بعد رادیو بعد تلویزیون. درحالیکه در دوران مشروطه هنوز روزنامه‌ای برای کودکان منتشر نشده بود که رادیو آمد و هنوز رادیو به روستا‌ها نرفته بود که تلویزیون روی کار آمد و این مسأله سبب شد که خود‌به‌خود آمار خواندن در میان افراد جامعه و کودکان کاهش پیدا کند.
وی در ادامه به گسترش استفاده از فضای مجازی در جامعه اشاره کرد و گفت: در حال حاضر استفاده نادرست از فضای مجازی جایگزین کتاب خواندن در بین بچه‌ها شده است. استفاده درست از فضای مجازی باید به نوجوانان و جوانان آموزش داده شود. امروزه براساس آمار میزان استفاده از سایت‌‌های غیراخلاقی در میان جوانان ایران سه درصد بیشتر از میانگین جهانی است. درحالیکه جوانان می‌توانند از فضای مجازی استفاده‌های مفیدی داشته باشند و کتاب بخوانند.
این نویسنده کودک و نوجوان در ادامه به بالابودن میزان الگوپذیری کودکان اشاره کرد و گفت: واقعیت این است که غالبا بچه‌ها از بزرگ‌تر‌ها الگو می‌گیرند اما اگر ببینند افراد کتابخوان در جامعه افراد چندان موفقی نبوده‌اند، سعی می‌کنند در نسل‌های بعدی از افراد کتابخوان الگوپذیری نکنند.
وی در ادامه ضمن اشاره به عوامل مختلف موثر در آمار کتابخوانی، یادآوری کرد: مشکلات زیادی در سطح جامعه وجود دارد که در مجموع سبب شده میزان مطالعه در کودکان کاهش پیدا کند. از جمله این موارد می‌توان به در‌دسترس نبودن کتاب و کمبود کتابخانه‌های خوب در مدارس اشاره کرد.
اقبال‌زاده در ادامه پیشنهاد داد: در مرحله اول باید سعی کنیم اعتماد و اطمینان را در کودک ایجاد کرده و آن را تقویت کنیم سپس به آرامی او را به سمت کتاب خواندن سوق دهیم. باید توجه داشت که خانواده‌ها نقش بسزایی در افزایش میزان گرایش کودکان به کتاب‌خواندن دارند. پدر و مادر‌ها و معلم‌ها نباید کودکان را از خواندن کتاب‌های غیر‌درسی بازدارند بلکه باید در محیطی آرام کودکان را به سمت خواندن ترغیب کنیم.
منوچهر اکبرلو: خانواده تنها عاملی است که بچه‌ها را کتابخوان بار می‌آورد
منوچهر اکبرلو در ادامه این نشست گفت: باید زبانی ساده و جذاب را برای علاقه‌مندکردن کودکان انتخاب کنیم، زبانی که کودک را به کتاب‌خواندن ترغیب کرده و هیجان لازم برای مطالعه را در او ایجاد کند و با استفاده از آن کودکان را به مطالعه تشویق کنیم.
وی در ادامه به تاثیر میزان شمارگان کتاب‌ها در آمار مطالعه اشاره کرد و گفت: پایین بودن میزان تیراژ کتاب‌ها نمی‌تواند دلیل مهمی برای کاهش آمار کتابخوانی در سطح جامعه باشد زیرا بسیاری از کودکان را می‌بینیم که علی‌رغم اینکه به کتاب مورد‌نظرشان دسترسی ندارند، اما در فضای مجازی مجموعه‌های داستانی و یا کتاب‌های مورد‌نظرشان را دنبال می‌کنند.
این نویسنده اضافه کرد: نباید تصور کنیم که امروزه، بچه‌ها بی‌حوصله هستند و توان و طاقت خواندن داستان‌های بلند، رمان‌ها و مجموعه‌ها را ندارند. با نگاهی اجمالی به سطح جامعه متوجه می‌شویم که اغلب کودکان با علاقه بسیار زیادی داستان‌های بلند، رمان‌های کودک و مجموعه‌های مورد علاقه‌شان را دنبال می‌کنند.
اکبرلو با بیان اینکه با انداختن توپ در زمین دیگران نمی‌توانیم راه به جایی ببریم، گفت: در واقع ایراد‌گرفتن از رادیو، تلویزیون، آموزش و پرورش، رسانه‌های مجازی و معلمان در زمینه کاهش آمار مطالعه کودکان ما را به جایی نمی‌رساند.
وی ادامه داد: در حقیقت مجموعه عوامل زیادی هستند که در کتابخوان کردن کودکان نقش دارند. این فاکتور‌ها عبارتند از: خانواده، مدرسه، ناشر، نویسنده، مدیران دولتی(آموزش و پرورش و نشریات کودک و نوجوان)، میزان تسهیلاتی که دولت برای ناشران فراهم می‌کند، اولویت قرار دادن ترویج کتابخوانی از سوی ارگان‌هایی که وظیفه فرهنگ‌سازی برعهده دارند و آمار عرضه و پرزنت کتاب.
اکبرلو ادامه داد: تنها عاملی که بچه‌ها را کتابخوان بار می‌آورد خانواده است. اگر پدر و مادری خودشان به مطالعه علاقه داشته باشند ولی عملا کتاب نخوانند قطعا نمی‌توانند کودکی کتابخوان را هم پرورش دهند. برای افزایش جذب کودکان به کتابخوانی خانواده‌ها باید خودشان به خواندن کتاب علاقه‌مند باشند و در کنار کودکانشان به مطالعه بپردازند.
مینو طاهری، کتابدار، نیز در ادامه این نشست گفت: در خصوص کاهش آمار کتابخوانی در میان کودکان و نوجوانان باید آسیب‌شناسی شود و ببینیم چه فاکتور‌هایی سبب ترغیب بچه‌ها به کتابخوانی می‌شود همچنین باید توجه داشته باشیم که نرخ رشد مطالعه در جامعه براساس چه فاکتور‌هایی سنجیده می‌شود و سهم ناشران در این آمار چیست؟ باید تلاش کنیم کتابخانه‌ای به وسعت یک‌شهر داشته باشیم.