اخبار به روایت نشریات

مردم كتاب بين هستند تا كتاب خر

غلامحسين سالمي

اين كه گفته مي شود به ناشران و نويسندگان سخت گيري نكنيم، اينها بيهوده است. وقتي دولت عوض شد همه حرف ها زده شد اما چقدر اوضاع نشر كتاب عوض شده است؟ هميشه گفته ام بازهم مي گويم: همين قدر كه سالي ١٠ روز مردم با كتاب آشتي مي كنند به اندازه كافي خوب است، حالااز صبح مي بيني اتوبوس هاي متعدد از شهرستان ها مي آيند در يك روز نمي توانند همه چيزي كه مي خواهند را بخرند. مردم از اقصي نقاط اين مملكت مي آيند به تهران تا كتاب بخرند، خسته و كوفته به پايتخت مي آيند اما نمي دانند كجا بروند. يكي از مشكلات اساسي ما درنمايشگاه ها همواره كمبود اطلاع رساني بوده است. خيلي ها از مسوولان غرفه ها مي پرسند كجا برويم در حالي كه خود آنها هم نمي دانند كه فلان ناشر در كدام سالن مستقر است. يكي ديگر از اشكالات نمايشگاه گرمي سالن است معضلي كه سال ها وجود دارد و هنوز فكري به حال آن نكرده اند. به نظرم اين بازار مكاره است نمايشگاه كتاب نيست. نمايشگاه فرانكفورت را مي بيني دلت باز مي شود. همه جور امكانات است. چهار آدم نوقلم الان بيايند نمايشگاه هيچ امكاناتي نيست كه كتاب شان را نشان دهند و دو آدم نظر دهند كه اين كتاب را چاپ مي كنيم. در حالي كه در تمام دنيا جاي ويژه اي در نمايشگاه وجود دارد كه پديد آورندگان اثر، جايي مي روند كتاب شان را نشان مي دهند و بررسي مي شود و ظرف دو يا سه روز كتاب چاپ مي شود، براي همين كتاب به هزينه جيب پديد آورنده اثر چاپ مي شود و بعد كتاب مي ماند. به نظرم اين خيل عظيمي كه هر سال به نمايشگاه مي آيند بيشتر شان كتاب خر نيستند بيشتر كتاب بين هستند. من به صراحت مي گويم الان اگر يك غرفه فروش فلافل در نمايشگاه مي گرفتم طي ١٠ روز خيلي بيشتر از يك ناشر درمي آوردم: ملت به شكمش مي رسد اما به ذهنش نمي رسد. در اين مملكت هيچ كس از فقر شكمي نمي ميرد اما از فقر انديشه مي توان مرد.

كتاب نخواندن بحثي ريشه اي دارد

حسين سناپور

در يك سال اخير خيلي از كتاب ها مجوز گرفته اند: خيلي از آنهايي كه از دوره احمدي نژاد مانده بودند منتشر شدند. البته درصد ندارم كه بگويم چند درصد آنها منتشر شده اند اما چيزي كه مي بينيم اين است كه خيلي از كتاب ها منتشر مي شوند با اين حساب اوضاع قطعا اوضاع نشر بهتر شده است و سخت گيري هاي بي منطق دوره قبل كم شده است، اما بايد مشكل اين حوزه ريشه اي حل و سانسور برداشته شود. به نظرم اگر قرار است از اثري شكايتي شود اين موضوع بايد بعد از انتشار كتاب باشد: بايد ديد محتواي كتاب چه بوده است و بعد در مورد آن نظر داد. بهترين راه اين است كه هيات منصفه اي كه اهل فرهنگ هستند بايد در اين مورد نظر دهند كه كتابي مشكلي دارد يا نه. نه اينكه كتاب را دربياوريم، سرمايه ناشر بر باد برود و دستش به جايي بند نباشد. مي توان در ارشاد نهادي گذاشت كه به شكايت ها رسيدگي كنند و اگر كتاب به اصطلاح مخل نظم عمومي بود قضاوت كار را برعهده دادگاه بگذارند نه، آن آدمي كه به عنوان مميز در ارشاد نشسته است. وقتي نويسنده اي را به دادگاه مي كشانند او چيزي به اسم مجوز دستش نيست كه رو كند و بگويد كه كتاب مجوز ارشاد را دارد. از سوي ديگر حرف هايي كه در مورد كتابخواني زده مي شود به نظرم درست كردنش بحث ريشه اي است، هر چند قيمت كتاب هم مي تواند تاثيرگذار باشد. نكته اي كه وجود دارد اين است كه كتابخواني اول از خانواده و مدرسه شروع شود، متاسفانه مدرسه ها اهميتي به كتابخواني نمي دهند معلوم است كه بچه ها كتابخوان نمي شوند، يا خانواده اي كه كتابخوان ندارد طبيعي است كه فرزند آن خانواده كتاب نخواند. به نظرم خيلي از حرف ها در حد شعار است، عملافضاي كتابخواني ما ضد كتابخواني است: تخصص و درس خواندن را موفقيت مي دانند و كسي براي كتابخواني ارزشي قايل نيست: در نتيجه اين موضوع در حد همان شعارهاي معمول مي ماند.

به اوضاع خوشبين هستم

منوچهر حسن زاده

اين كه گفته مي شود مردم كتاب نمي خوانند چون كتاب گران است، اين حرف ها بيشتر در مورد كارهاي ضعيف صدق مي كند، اما كارهاي قوي كه منتشر شوند در بازار به سرعت آب مي شوند. درست است كه كتاب گران است اما بايد اين موضوع را در نظر گرفت كه قيمت همه چيز باهم بالامي رود. در مجموع قيمت بالاي كتاب را دليل بر كتاب نخواندن نمي دانم، در اين ميان مسائلي چون مميزي هم وجود دارد و از سوي ديگر گران بودن كتاب هم مساله مهمي است اما با اين همه كار خوب مساله است كه وقتي منتشر شود از آن طرف به سرعت فروش مي رود. اگر اين همه ناشر در بازار نشر اين كشور فعاليت مي كنند حتما بازاري وجود دارد كه كتاب توليد مي كنند. يكي از چيزهايي كه مي تواند به توليد كتاب خوب كمك كند تكاپوي اهل قلم است كه كتاب خوب توليد كنند. نمي توان تكذيب كرد كه ارزش پول كم شده است، اما نه آنقدر كه جرياني را متوقف كند. يكي از دلايلي كه مردم كم كتاب مي خرند به اين خاطر است كه سرگرمي ها زياد شده است، قبلاروزنامه مي خريدند و الان آنها از طريق ماهواره ارضا مي شوند. من در مجموع به اوضاع نشر خوش بين هستم و وقتي به آمار نشر مرواريد نگاه مي كنم خوش بيني ام بيشتر مي شود. اين حقيقت هست كه جمعيت زياد شده اما به آن ميزان جمعيت كتابخوان زياد نشده است اما به نظرم اين مساله در دنيا هم اين طور است. سطح فرهنگ جامعه انساني دارد بالامي رود اگر بخواهيم منصفانه به موقعيت جامعه نگاه كنيم مي بينيم كه مميز كارش را انجام مي دهد و اداره مميزي و سازماندهي مطبوعات و كتاب در دولت كار دشواري است، اما در مجموع الان سيستم سريع تر است و مقدار زيادي كتاب ها كه جلوي انتشارشان را گرفته بودند، دوباره اجازه داده اند. جامعه حركت تكاملي خود را دارد و بايد انصاف را رعايت كرد من كه به اوضاع خوش بين هستم.

نمايشگاه فروشگاه نباشد

محسن بهشتيان

به نظر من قيمت كتاب در ميزان كتابخواني موثر است. اما آيا اينكه در نهايت به نفع همه هست يا نه، نمي دانم. نكته اينجاست كه اين قيمت هاي پشت جلد قيمت واقعي چاپ كتاب است. با در نظر گرفتن همه فرايند چاپ و نشر. پس كسي گرانفروشي نمي كند. بلكه با قطع يارانه كاغذ و اتفاقاتي كه افتاد در چندسال گذشته قيمت واقعي كتاب بالارفت. در عين حال اين يك واقعيت است كه اين قيمت براي بسياري از قشرها قيمت بالايي است. نمايشگاه كتاب محل معرفي و نمايش كتاب است نه فروش آن. وقتي نمايشگاه كتاب تبديل به فروشگاه كتاب مي شود، اتفاق بدي مي افتد. زيرا براي مثال كسي كه اهل مطالعه است و در سبد خريد خود مبلغي را براي خريد كتاب كنار گذاشته، اين مبلغ را در نمايشگاه هزينه مي كند. چراكه هم دسترسي بيشتري به انتشارات دارد و هم تخفيف مي گيرد. اما آن روي سكه اين است كه اين هزينه از سبد فروش كتابفروشي ها بيرون مي رود. همين امر سبب شده تا كتابفروشي ها يكي پس از ديگري به تعطيلي كشيده شوند. درست است كه ناشر با نقدينگي اي كه در ١٠ روز نمايشگاه به دست مي آورد شرايط خوبي پيدا مي كند، اما در آخر ارتباط كتابخوان با كتابفروشي قطع مي شود. با برگزاري نمايشگاه كتاب، منافع ناشر و كتابفروشي كه هر دو عضو اتحاديه هستند در مقابل هم قرار مي گيرد. قطعا همه كساني كه به نمايشگاه مي آيند كتاب نمي خرند ولي كتابخوان هايي كه دنبال كتاب و تازه هاي نشر هستند از نمايشگاه خريد خود را انجام مي دهند. اين يك حقيقت است كه فروش نمايشگاه نسبت به كل سال خيلي خوب است. در واقع ٥٠ درصد فروش سالانه كل كتاب كشور در همين ١٠ روز است. بايد نماشگاه محل معرفي كتاب و انتشاراتي ها باشد. مي توان در نمايشگاه شب كتاب برگزار كرد و از كتاب هاي مختلف رونمايي كرد.