پله پله تا ملاقات تاریخ

به گزارش تابناک فرهنگی و به نقل از ایسنا، برای دیدن این قلعه نظامی که بالای یک تپه در شهرستان گرمه قرار دارد، باید کفش کوه پوشید و پله‌های بسیاری را بالا رفت، البته اگر از وزش باد شدید منطقه در امان بمانید و به سلامت به در قلعه برسید، از مسافتی که طی کرده‌اید احساس رضایت می‌کنید؛ اما امان از بوی گاز و دکل‌هایی که همیشه حریم منظری را بر هم می‌زنند...

وحید محمودی‌فرد - کارمند میراث فرهنگی - درباره دکل نصب شده در عرصه قلعه جلال الدین اظهار می‌کند: این دکل متعلق به سازمان صدا و سیما است و حدود 10 سال است که در عرصه قلعه نصب شده است، البته این دکل جلوی قلعه بود و با اصرار سازمان میراث فرهنگی آن را به پشت قلعه منتقل کردند. در کل هرجایی که راحت‌تر باشند و ارتفاع بالاتر باشد دکل‌شان را نصب می‌کنند.

او می‌گوید: حدود 200 متر اطراف قلعه عرصه آن محسوب می‌شود و تا ارتفاع چهار متر در حریم درجه‌ی یک قلعه ساخت و ساز می‌شود. البته سعی می‌شود بناهایی که اطراف قلعه ساخته شده را جمع کنند. پشت قلعه نیز فشارشکن گاز ساخته‌اند. کمی بالاتر هم سنگ شکن است که گرد و خاک حاصل از آن هم می‌تواند به مرور زمان آسیب بسیاری به قلعه بزند حتی گردشگران را آزار دهد.

قلعه جلال‌الدین شهرستان گرمه یکی از برجسته‌ترین قلعه‌های نظامی خراسان شمالی محسوب می‌شود. قلعه‌ای بر فراز ارتفاع شهر که موقعیت جغرافیایی آن بر سر راه ارتباطی شهرها و مراکز مهم شمال شرق فلات ایران همچون نیشابور، جرجان، مرو و خوارزم اهمیت راهبردی‌اش را دو چندان می­‌کرد و حالا هم هر راننده‌ای که آن را از دور ببیند متوجه می‌شود زمانی تاریخ در این منطقه حرف‌ها داشته است.

در کف برج‌ها و راهروهای قلعه خمره‌های بزرگی کار گذاشته شده که در مواقع نیاز آب یا آذوقه مورد نیاز را تامین می‌کرده است. هر یک از این خمره‌ها نزدیک به 150 لیتر حجم دارند و با در نظر گرفتن مجموع 128 خمره موجود در فضاهای مختلف برآورد می­‌شود در این ظروف حدود 19000 لیتر یا20 تن مایع یا غله ذخیره می­‌شده است.

به علاوه چاهی به قطر حدود 3 متر در گوشه‌ غربی حیاط قلعه حفر شده است که شاید دسترسی قلعه‌نشینان به منبع آب دائمی را فراهم می‌کرده است. با توجه به بستر صخره‌ای قلعه، بی‌تردید حفر این چاه در دل سنگ از شاهکارهای مهندسی در زمان خود بوده است.

محمودی‌فرد می‌گوید: با توجه به معروف بودن قلعه به «قلعه جلال‌الدین» و اینکه نمی‌توان آن را به یقین به هیچ کدام از شخصیت‌های معروف جلال‌الدین در تاریخ ایران منسوب کرد، در طبقه اول شرح احوال و آثار شخصیت‌های معروف جلال‌الدین در قالب تابلوهایی به بازدیدکننده معرفی شده است. قلعه جلال الدین کاربری نظامی داشته است.

او ادامه می‌دهد: آواربرداری قلعه از سال 85 شروع و از همان مصالح داخل قلعه برای مرمت آن استفاده شده است و برای آنکه حاشیه‌های دیوارهای قلعه فرسایش پیدا نکند از ورقه‌های فلزی در لبه دیواره‌ها استفاده شده است. مشاور پروژه پیشنهاد داد از ورقه‌های کانال کولر برای اینکار استفاده شود اما باد شدید بارها ورقه‌ها را کنده است گرچه سازمان میراث فرهنگی تا کنون سه بار این ورقه‌ها را مرمت کرده است اما قدرت وزش باد آنقدر شدید است که ورقه‌ها را بلند می‌کند. البته طرحی مطرح شده تا برای جلوگیری از این موضوع از قرنیزهایی که جلوی خانه‌ها کار می‌کنند استفاده شود تا از فرسایش دیواره‌های قلعه جلوگیری شود.

محوطه داخل قلعه، گردشگران را به یاد بناهای تاریخی کشور ترکیه می‌اندازد. منظره‌ی اطراف دشت و غروب آفتاب از بلندای این قلعه نظامی و کمان‌کش‌های آن دیدنی است.

این قلعه در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و قیمت بلیت آن برای گردشگران داخلی هزار تومان و برای گردشگران خارجی سه برابر قیمت است.