انتشار: ۱۸:۰۹ - ۲۲ شهريور ۱۳۹۴
نقدی بر فیلم "محمد رسول الله" مجید مجیدی

کسی دیگر به پرده سینما شلیک نمی‌کند

کسی دیگر به پرده سینما شلیک نمی‌کند

به گزارش تابناک فرهنگی،
1. حدود یک قرن پیش، وقتی مردم برای تماشای فیلم «سرقت بزرگ قطار» (ادوین اس. پورتر) در سالن نشسته بودند، مردی در فیلم، مقابل دوربین و به طرف تماشاچیان گلوله‎‌ای شلیک می‌کند. عده‌ای می‌ترسند و شیون سر می‌دهند و عده‌ای هم که هفت‌تیر بر کمر بسته‌اند، به طرف پرده سینما شلیک می‌کنند. غافل از اینکه این پدیده، «سینما» نام دارد و آنچه روی پرده رخ می‌دهد، مجازی از واقعیت است و نه حقیقت.

۲. اولین و مهم‌ترین اشکال فیلم «محمد(ص)» (رسول‌الله)، عدم محوریت ِ حضرت «محمد(ص)» است. ظاهرا فیلم فقط درباره تاریخ اعراب، از زمان جاهلیت تا ١٢‌سالگی حضرت «محمد(ص)» است و «محمد(ص)» شخصیت محوری و نقطه عزیمت داستان نیست. فیلم را خرده‌داستان‌هایی تشکیل داده است و دست‌برقضا، «محمد(ص)» هم در برخی از این خرده‌‌داستان‌ها حضور دارد وگرنه فیلم بی‌اثر‌تر از این است که بخواهیم با زندگی «رسول خدا(ص)» طرف باشیم. این ایراد هم از ناتوانی در روایت و نابلدی در نگارش فیلم‌نامه است و به‌تبع آن، شخصیت‌ها ابتر مانده‌اند. شخصیت‌های فیلم، شخصیت‌پردازی نشده‌اند و فیلم‌نامه‌نویس هم نیازی به یک فیلم‌نامه استاندارد ندیده است و تنها به یک واقعه تاریخی بسنده کرده؛ بی‌توجه به اینکه، قرار است یک «فیلم» ساخته شود و «فیلم» دستور زبان خاص خود را دارد؛ اما در چنین شرایطی واکنش‌های فیلم، بدون کنش سینمایی رخ می‌دهند. چرا؟ چون کنش اصلی، یک واقعه تاریخی است؟ این برای یک فیلم که نام حضرت «محمد(ص)» را به دوش می‌کشد نقصان نیست؟ چرا «ساموئل» ناگهان متحول می‌شود و ایمان می‌آورد؟ پرندگان ابابیل از کجا پیدا می‌شوند و یاران «ابرهه» را به درک واصل می‌کنند؟ فیلم از این سؤال‌ها کم ندارد و تنها عاملی که فیلم را جمع‌وجور کرده است، فیلم‌برداری و نورپردازی آن است که اتفاقا فیلم‌بردار هم ایتالیایی است.

متأسفانه فیلم، به یک اثر تاریخی- حادثه‌ای تبدیل شده که تقلید‌های کورکورانه‌ای از فیلم‌های بیگ-پروداکشنی چون «ارباب حلقه‌ها» می‌کند. نمای آخر را به‌ خاطر بیاورید؛ حضرت «محمد(ص)» با یک نمای لانگ-شات بر فراز کوه ایستاده است و در انتظار وقایع و مشکلات مهم‌تری است.

این نما شبیه به نمای آخر نخستین قسمت «ارباب حلقه‌ها» نیست؟ متأسفانه فیلم به‌لحاظ تصویربرداری به یک اثر هالیوودی تبدیل شده و تفاوتش با آن نوع فیلم‌ها در فیلم‌نامه است. فیلم‌نامه حضرت «محمد(ص)» نه قهرمانی دارد و نه تصویری از مسلمانان واقعی دیده می‌شود. حتی وقتی قرار است معجزه‌ای رخ دهد و یاران «ابرهه» در سه‌کیلومتری کعبه نابود شوند، آیه «قرآن» خوانده می‌شود تا فیلم‌نامه‌نویس از روایت سینمایی این واقعه فرار کند. فیلم حضرت «محمد(ص)» در چنین شرایطی که هرکس هر توهینی به «اسلام» و «مسلمان» می‌کند، حرفی برای گفتن ندارد.۳. حالا پس از حدود یک قرن، هفت‌تیرکشان فیلمِ «ادوین اس. پورتر» به دلواپسان فیلم «محمد(ص)» تبدیل شده‌اند و به این توجه ندارند که این تنها یک «فیلم» است و انتقاد از این فیلم، به معنای کفرگویی نیست. «سینما» مانند هر هنر دیگری، نیازمند یادگیری دستور زبان سینمایی است و تنها داشتن اعتقاد کافی نیست؛ همان‌طور که کسی دیگر به پرده سینما شلیک نمی‌کند.

نویسنده: علی فرهمند
منبع :روزنامه شرق
ارسال نظرات
نام:
ایمیل:
* نظر:
نظرات بینندگان
انتشار یافته: ۲
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
  • رضا رویدادی
  • Iran, Islamic Republic of
  • ۰۰:۱۸ - ۱۳۹۴/۰۶/۲۳
0
0
عالی بود
  • hassan niad
  • Iran, Islamic Republic of
  • ۰۱:۳۵ - ۱۳۹۴/۰۷/۰۲
0
0
منتقد عزیز جناب آقای فرهمند
بسیار مشعوف شدم که بالاخره شخصی لب به انتقاد از فیلم محمد رسول الله فارغ از ابعاد سیاسی و اقتصادی فیلم گشود.
اما فکر میکنم خواسته یا ناخواسته حضرت عالی نیز اسلحه ای به دست گرفته بودید و نه بر پرده سینما که بر جایی دیگر که نباید شلیک نموده اید.
عزیز دل این فیلم یک سرمایه ملی است که می توانست بهتر از این هم باشد اما بدون شک محدودیتها و موج بغض و کینه های جاهلانه که همچنان ادامه دارد دست سازندگان فیلم را بسته نگاه داشته است.
آیا به همین راحتی در مورد فیلمهایی مثل ده فرمان یا باراباس هم قضاوت می کنید؟!
آیا صرف استفاده از نقاط قوت و تکنولوژی غربی فیلم را به یک فیلم هالیوودی تبدیل می کند؟!
آیا خط کشی که اساسا برای مقیاس بندی این فیلم در دست گرفته اید واقعا درست است؟ و آیا نباید هر فیلم را با خط کش و معیار خاص خودش ارزیابی نمود؟
در ارتباط با این فیلم من تنها یک غبطه خوردم و آن این بود که ای کاش این امکان وجود داشت و از کمک و مشاورت اساتیدی چون استاد بهرام بیضایی در جهت تقویت فیلمنامه و ارتقاء مفاهیمی که می توانست با انتخاب هوشمندانه تر و عمیق تر دیالوگها را تاثیر گذار تر نماید نیز استفاده می شد همچون فیلمنامه روز واقعه که در نوع خود بی بدیل است.

امیدوارم لااقل یکی از این کمپین هایی که این روزها در شبکه های اجتماعی قارچ گونه رشد میکنند در مورد این فیلم عظیم شکل بگیرد تا جنگ عرب و عجم، شیعه و سنی رنگ و بویی دیگر به خود بگیرد و همه بتوانیم دست در آب زلال رحمت نبی اکرم، حول نقاط اشتراک به وحدتی در مقابل این همه کثرت برسیم.

به امید آن روز