گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه موسوم به گورستان پارتی تاق بستان کرمانشاه با هدف جلوگیری از تخریب محوطه به کشف آثاری از دوره مفرغ میانی و جدید، عصر آهن سه و دوره اشکانی انجامید.
به گزارش تابناک فرهنگی و به نقل از ایرنا، سرپرست هیات گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه موسوم به گورستان پارتی تاق بستان در این خصوص اظهار کرد: هدف اصلی این برنامه تعیین عرصه، تدوین ضوابطی برای حفاظت از محوطه و جلوگیری از تخریب بیشتر محوطه گورستان به واسطه فعالیت های شهری، توسعه فضای سبز و به ویژه فعالیت های شهرداری کرمانشاه است.
سجاد علی بیگی افزود: شهرداری کرمانشاه در بخش غربی و جنوبی گورستان پارتی تاق بستان کرمانشاه اقدام به ساخت و ساز، ایجاد فضای سبز و خاکبرداری هایی کرده است؛ ضرورت این موضوع با توجه به تکمیل پرونده ثبت جهانی مجموعه تاریخی گورستان پارتی تاق بستان کرمانشاه دو چندان است.
وی ادامه داد: کار گمانه زنی با هدف تعیین حریم محوطه از 15 خرداد امسال آغاز شده و در این مدت در مجموع 25 گمانه حفر شده و عرصه حقیقی محوطه مورد شناسائی قرار گرفته است.
وی اضافه کرد: بر اساس نتایج گمانه زنی محوطه 200 متر طول و 100 متر عرض و مساحتی به اندازه دو هکتار دارد؛ یافته های این گمانه زنی دربرگیرنده آثاری از دورۀ مفرغ میانی و جدید، عصر آهن سه و دوره اشکانی است.
این باستان شناس گفت: کشف چند نمونه تیغه سنگی و سنگ مادرهای فشنگی شکل احتمال می دهد که این محدوده دارای آثاری از دوره نوسنگی نیز باشد.
علی بیگی افزود: با اینکه هدف اصلی این فعالیت حفظ محوطه در مقابل خطرات و تهدیدهای رایج در خصوص محوطه های واقع در بافت شهری یا حاشیه شهرها و روستاها است، اما در کنار این فعالیت اجرائی نباید از اهداف علمی نیز غافل ماند.
وی اظهار امیدواری کرد: درصورت موافقت پژوهشکده باستان شناسی با انجام گمانه زنی و کاوش محدود در بخش هایی از محوطه که بیشتر آسیب دیده و در معرض خطر هستند گروه باستان شناسی بتواند پیش از هرگونه خطر دیگری اطلاعات با ارزشی از این مجموعه به دست آورد.
بر اساس گزارش پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سرپرست هیات گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه موسوم به گورستان پارتی تاق بستان گفت: در استان کرمانشاه تنها از کاوش های کنگاور بقایای گورستان هایی کاوش شده و اطلاعات ما در خصوص این جنبه از تاریخ گذشته منطقه بسیار محدود است.
علی بیگی اظهار کرد: با وجود کاوش های گورستان ها یا گورهای تک افتاده ای در محدوده سد شیان اسلام آباد غرب، سد چله گیلانغرب و غیره نیز هنوز اطلاعاتی در این باره منتشر نشده و در واقع چیزی دربارۀ آنها نمی دانیم.
وی با بیان اینکه از گورستان تاق بستان با وجود اهمیتش اطلاعاتی در دست نیست تصریح کرد: گورستان پارتی محوطه موسوم به معبد آناهیتا نیز به طور کاملاً سنتی و به شیوه نه چندان دقیقی و به فراخور زمان خود بدون در نظر گرفتن مطالعات میان رشته ای مورد مطالعه و کاوش قرار گرفته است.
عضو هیات علمی گروه باستان شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه افزود: بر این اساس، اطلاعات جدید می تواند با استفاده از دانش جدید و مطالعات میان رشته ای پرتوی نو به دانش محدود ما در زمینه تدفین دوره اشکانی محوطه و غرب ایران بیفکند.
وی خاطر نشان کرد: بر این اساس قادر خواهیم بود با کاوش بسیار محدود در محوطه و بهره گیری از آزمایش ها و سن سنجی های دقیق اطلاعات فراوان و ارزشمندی با هدف تکمیل پرونده ثبت جهانی محوطه کسب کنیم.
سرپرست هیات گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه موسوم به گورستان پارتی تاق بستان ادامه داد: این اطلاعات حداقل می تواند دربرگیرنده آزمایش های انگل باستان شناسی، اندازه گیری استرانسیوم، سلامت جسمانی و مطالعات رژیم غذایی باشد و می توان با نمونه برداری های سفال، استخوان و اخذ تاریخ های دقیق کربن 14 به عمر نمونه ها و سپس گورستان دست یافت.
وی اضافه کرد: این اطلاعات علاوه بر اعتبار بخشی افزون بر مجموعه برای تکمیل پرونده ثبت جهانی محوطه، می تواند دانش ما را از آداب تدفین دوره اشکانی منطقه تا حد زیادی افزایش دهد.
زمستان سال 1348، هنگامی که کارگران شهرداری کرمانشاه مشغول ساخت پارک جنگی در تپه ها و ارتفاعات مشرف بر غرب مجموعه نقوش برجسته سلطنتی تاق بستان بودند، در جریان حفر چاله هایی برای کاشت نهال، به شماری ظرف سفالی برخوردند و به همین دلیل، کار آنها متوقف و زنده یاد سیف الله کامبخش فرد که مشغول کاوش در محوطه موسوم به معبد آناهیتا کنگاور بود مامور بررسی و ارزیابی محوطه شد.
کامبخش فرد دو گمانه را در فاصله 50 متری از یکدیگر حفر کرد که در نتیجه بیش از 40 گور خمره از دوره های اشکانی و بقایایی از معماری دوره پیش از تاریخ (عصر مفرغ، فرهنگ گودین III و دوره تاریخی) آشکار شد.
این محدوده تا اوایل دوره انقلاب در معرض بازدید قرار داشت تا اینکه رفته رفته به دست فراموشی سپرده شد و بخش های کاوش شده به ویژه در ایام جنگ تحمیلی توسط افراد ناآگاه تا حدود زیادی تخریب شد.
پس از آن نیز در اوایل دهه هشتاد شمسی شهرداری کرمانشاه با هدف ایجاد پارکینگ محدودۀ کاوش شده را تسطیح، خاکبرداری و به طور کلی ویران کرد. با این حال به رغم وارد آمدن صدمات فراوان بر پیکرۀ محوطه هنوز هم بخش هایی از محوطه باقی مانده که می تواند به عنوان بخشی از گستره مجموعه تاق بستان مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. از این رو گام نخست در حفظ این محوطه تاریخی تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه است که به همت پایگاه میراث فرهنگی تاق بستان آغاز و در حال انجام است.
گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه موسوم به گورستان پارتی تاق بستان کرمانشاه در 15 خرداد ماه توسط رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری صادر شد.