زنده‌یاد حمید سمندریان، اعتقادی به نمایشنامه‌نویسان ایرانی نداشت و به همین دلیل به ترجمه آثار درام‌نویسان حوزه آلمانی‌زبان اقدام کرد. فردریش دورنمات و ماکس فریش، دو نویسنده سوئیسی آلمانی‌زبان برای نخستین بار با ترجمه‌های سمندریان به مخاطبان فارسی زبان معرفی شدند.
به گزارش تابناک فرهنگی و به نقل از ایبنا، امروز دوشنبه 22 تیر 1394 برابر است با سومین سالروز درگذشت زنده‌یاد حمید سمندریان. زنده‌یاد حمید سمندریان، کارگردان، مترجم و استاد شاخص تئاتر ایران پنجشنبه 22 تیر 1391 در سن 81 سالگی به علت عوارض ناشی از بیماری سرطان کبد در منزلش درگذشت.
زندگی و فعالیت هنری
حمید سمندریان در اردیبهشت 1310 در تهران به دنیا آمد. وی پس از اتمام دوره دبیرستان به آلمان رفت و در آنجا با تئاتر آشنا شدو طی 6 سال به صورت آکادمیک تحت آموزش ادوارد مارکس که یکی از استادان برجسته تئاتر بود اصول و مبانی کارگردانی و بازیگری را آموخت و همزمان به صورت حرفه‌ای مشغول به کار شد.
سمندریان در سال 1342 گروه تئاتر مشهور «پازارگاد» را به همراه پری صابری تشکیل داد. مهدی فخیم‌زاده، پرویز پورحسینی، جمشید مشایخی، سعید پورصمیمی، ثریا قاسمی، اسماعیل شنگله و تنی چند دیگر از جمله اعضای این گروه بودند که بعدها هرکدام تبدیل به استوانه‌های مهمی در هنر بازیگری ایران شدند.
همچنین رضا کیانیان، عزت الله انتظامی، میکیائیل شهرستانی، زنده‌یاد احمد آقالو، گلاب آدینه، مهدی هاشمی، سوسن تسلیمی، فردوس کاویانی، محمد رحمانیان، محمد یعقوبی، حمید فرخ‌نژاد، امین تارخ و گوهر خیراندیش از مشهورترین شاگردان سمندریان هستند.
ترجمه‌ها
زنده‌یاد سمندریان به دلایلی اعتقادی به نمایشنامه‌نویسان ایرانی نداشت و به همین دلیل شروع به ترجمه نمایشنامه‌های غربی اقدام کرد. بیشترین نگاه او در این زمینه سنت نمایشنامه‌نویسی نویسندگان حوزه آلمانی‌زبان بود. از نظر بسیاری از منتقدان مهم‌ترین اثری که نخستین بار با ترجمه سمندریان به کتابفروشی‌های ایران آمد نمایشنامه «دایرهٔ گچی قفقازی» نوشته برتولت برشت، نمایشنامه‌نویس و کارگردان مشهور آلمانی و مبدع تئاتر «اپیک» است.
همچنین یکی از مهم‌ترین نمایشنامه‌نویسانی که سمندریان به مخاطبان ایرانی‌زبان معرفی کرد، فردریش دورنمات، نمایشنامه‌نویس مشهور سوئیسی است.
«غروب روزهای پاییز»، «بازی استریندبرگ»، «ازدواج آقای می‌سی‌‌سی‌پی»، «ملاقات بانوی سالخورده»، «اقدامات وگا و همزاد»، «هرکول و طویلهٔ اوجیاس»، «فیزیکدان‌ها»، «رومولوس کبیر»، «فرشته‌ای به بابل می‌آید» و «پنچری» نام برخی آثار دورنمات است که با ترجمه سمندریان به فارسی منتشر شد.
وی همچنین تعدادی از نمایشنامه‌های این نویسنده مشهور سوئیسی را برای رادیو نیز تنظیم و کارگردانی کرد. ماکس فریش نیز دیگر نمایشنامه‌نویس مشهور سوئیسی بود که توسط حمید سمندریان به مخاطبان ایرانی معرفی شد. از جمله آثار این نویسنده می‌توان به «آندورا» و «خشم شدید فیلیپ هوتس» اشاره کرد.
از دیگر ترجمه‌های مهم زنده‌یاد سمندریان نیز می‌توان به «باغ‌وحش شیشه‌ای» اثر تنسی ویلیامز، «لئوکادیا» اثر ژان آنوی و «مکبث» اثر ویلیام شکسپیر اشاره کرد.