فرصت ها و تهدیدهای رسانه های دیجیتال

برای رفع آسیب های این رسانه ها ابتدا باید بررسی کرد منظور از فرصت ها و تهدیدهای رسانه های دیجیتال چیست و اصولا کدام جنبه های این رسانه ها فرصت و کدام جنبه های آن تهدید است.
رسانه های دیجیتال به طور قطع تحولات شگرفی در جوامع پدیده آورده اند که هیچ شک و تردیدی در آن وجود ندارد. این رسانه ها میزان اطلاعات و آگاهی مردم را در زمینه های مختلف بالا برده اند. دسترسی آنان را به شاهراه های اطلاعاتی آسان کرده اند و اخبار و اطلاعات را در کمترین زمان به مخاطبان ارائه می کنند.
با اینحال مزایا و فرصت های رسانه های دیجیتال فقط این نیست بلکه با ارایه آموزش های مجازی، بسیاری از کلاس های دانشگاهی و مدرسه بدون حضور در این مراکز انجام می شود که از این نظر تحولات زیادی در ارائه آموزش های کاربردی ایجاد کرده اند.
این رسانه ها همچنین میزان ارتباط فرد به فرد و گروه به گروه را به صورت تصویری فراهم کرده اند که از این لحاظ یک انقلابی در این زمینه بوجود آمده است.
بااینحال رسانه های دیجیتال در کنار این همه مزیت ها، معایبی نیز دارد که عموما بخاطر فرهنگسازی نشدن و نداشتن برنامه رخ می دهد و می تواند آسیب هایی را نیز به همراه داشته باشد.
شاید یکی از مهمترین آسیب های این رسانه ها، رواج انواع شایعه ها از طریق انتشار مطالب مختلف باشد. یکی از مهمترین دلایل شیوع این آسیب ها ناکارآمدی رسانه های سنتی است که درست، به موقع و سریع اخبار و تحولات جامعه را منعکس نمی کنند.
رسانه های دیجیتال با ظرفیت های مختلفی که در اختیار دارند چنان تحولات عظیمی در جامعه بوجود آورنده اند که توسعه آن یک ضرورت محسوب می شود اما می توان با برنامه ریزی های کارشناسانه و کاربردی میزان آسیب های آن را کاهش داد.
برای مثال اینترنت با خود بسیاری از امکانات را برای آسایش و رفاه و همچنین افزایش اطلاعات جوامع بوجود آورد که اکنون نبود و دستکم محدود کردن آن می تواند همه این دستاوردها را کمرنگ و بی اثر کند.
اکنون خیلی از مکاتبات اداری و غیر اداری، خرید و فروش کالاهای مختلف، اشتغال، مسایل مربوط به بازرگانی، کشاورزی، صنعتی و خدماتی، از طریق همین ابزار صورت می گیرد و با این امکانات و تحولات، آیا دنیایی بدون اینترنت و دستاوردهای آن امکان پذیر هست؟
شاید یکی از دستاوردهای مهم اینترنت صرفه جویی در وقت و کاهش ترافیک شهرها باشد. هر چند به نظر می رسد تحقیق جامعی در باره دستاوردهای اینترنت در کاهش ترافیک شهرها و کاهش اتلاف وقت شهروندان نشده اما همانطور که گفته شد خیلی از کارهای مردم از مسایل اداری تا آموزشی، خرید و فروش .. با اینترنت انجام می شود و نبود این وسیله می تواند همین افراد را به خیابان ها و ادارات بکشاند و معضلات مختلفی از جمله افزایش ترافیک و آلودگی شهرها را به دنبال داشته باشد.
استفاده نادرست از اینترنت یا هر وسیله دیگر به فرهنگسازی آن جامعه بر می گردد.ابزاری با چنین کارکردی می تواند از جانب افرادی مثل خیلی از وسایل و ابزارهای مفید جامعه به شیوه منفی نیز استفاده شود که در مقابل مزایا و فواید آن ناچیز است.
یک مثال ساده :چاقو و یا کارد در همه خانه ها وجود دارد و یک ابزار دم دستی محسوب می شود. با این ابزار می توان افراد را زخمی کرد و یا کشت، که صد البته تاکنون با استفاده از همین وسیله شاهد اتفاقات بی شماری در این خصوص بوده ایم. آیا منطقی است گقته شود بخاطر اینکه وجود چاقو در خانه و جامعه، مخل امنیت محیط است بنابر این باید آن را جمع آوری کرد. مسلما چنین سخنی برزبان کسی جاری نشده است .
با اینحال یک تفاوت اساسی بین چاقو و اینترنت وجود دارد. رسانه های دیجیتال که یکی از آنها اینترنت هست معمولا محصولات و تولیدات آنها با روح انسان سروکار دارد یعنی در این ابزار هم می توان مطالب مناسب انتشار دهیم و هم مطالب نامناسب.
لذا به هیچ وجه نمی توان اینترنت را از زندگی انسان حذف کرد اما می توان با تولید محتوای مناسب در مقابل محتوای غیر مناسب ایستادگی کرد.
کسانی که از خطرات برخی محصولات اینترنت صحبت می کنند شاید سخنی به گزاف نگویند. خطر وجود دارد اما راههایی را نیز می توان برای پیشگیری از وقوع این خطرات پیش بینی کرد.
در زمان حاضر جامعه ما یک جامعه جوان است و محصولات نامناسبی که تولید می شود معمولا هدف تولیدکنندگان آن، جوانان هستند که معمولا بیکارند.
بیکاری و رشد آن در جامعه معمولا مساله جوانان است این مشکل آنان را می تواند به هر راهی بکشاند که یکی از آنها فضاهای مجازی است.
جوانانی که شاغل هستند معمولا ازدواج می کنند و وارد یک زندگی مشترک می شوند و بیشتر دغدغه آنان نیز رفع مشکلات خانواده است. در مقابل جوانانی که شغل ندارند نمی توانند تشکیل زندگی مشترک دهند و وارد مشکلات نوع دیگری می شوند.
نمونه اینگونه جوانان در اطرافمان زیاد است یعنی نه شغل دارند و نه ازدواج کرده اند. چنین جوانانی مستعد ورود به هر معضلی هستند و فضای مجازی با محصولات مناسب و غیر مناسب، باعث می شود آنان به راحتی جذب این فضاها شوند.
اما نمی توان گفت که چون جوان بیکار هست و ممکن است جذب فضای مجازی و معضلات آن شود باید این امکانات را محدود یا تعطیل کرد.حتی خود مسئولان ذیربط نیز چنین اعتقادی ندارند یعنی همان مثال چاقو در ذهن انسان تداعی می کند که چون خیلی افراد امکان دارد با این وسیله کشته شوند، بنابر این باید آن را جمع آوری کرد، که این فرض غلطی است.
بنابر این در بحث رسانه های دیجیتال شامل اینترنت، برخط (آنلاین) ، فیلم ها و بازیهای رایانه ای، هنرهای دیجیتال و فضای مجازی ما چاره ای چیز این نداریم که معضلات فرهنگی و آسیبهایی را که ممکن است ازاین طریق وارد جامعه شود به صورت ریشه ای رفع کنیم.
به عبارت دیگر ابتدا باید در مقابل محصولات نامناسب این رسانه ها، محتوای مناسب تولید کنیم و سپس مساله بیکاری، ازدواج، مسکن و سایر مشکلات این قشر را رفع کنیم تا به وضعیت پایدار برسیم.
ایجاد محدودیت برای رسانه های دیجیتال و بدگویی از این وسایل، راه حل مساله نیست و برای رفع این موضوع باید به تجربیات و دانش کشورهای دیگر نیز توجه کنیم که چگونه آنان در این زمینه عمل کرده اند. فراموش نکنیم در مورد آسیب های فضای مجازی، کشورهای پیشرفته و خاصه کشورهای سازنده این تکنولوژی مشکلات جامعه ما را ندارند.
برپایی یازدهمین نمایشگاه بین المللی رسانه های دیجیتال بهترین فرصتی است که درباره فرصت و همچنین تهدیدهای این رسانه های بیشتر بیندیشم.
یازدهمین نمایشگاه بین المللی رسانه های دیجیتال روز گذشته (شنبه) با حضور سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مصلی امام خمینی(ره) تهران آغاز به کار کرد.
در این مراسم از سه دستاورد مهم و جدید تولید شده توسط متخصصان و فعالان حوزه فضای مجازی در زمینه رسانه‌های دیجیتال رونمایی شد.
وجود استودیو و تلویزیون نمایشگاهی در طول زمان برگزاری برای انعکاس اخبار نمایشگاه از مهمترین برنامه‌های هر روز این رویداد رسانه ای فضای مجازی به شمار می آید.
آشنایی هرچه بیشتر فعالان حوزه دیجیتال و شرکت‌های فعال با آخرین تحولات صورت گرفته در حوزه رسانه‌های دیجیتال از اهداف این نمایشگاه است.
برگزاری بیش از 120 کارگاه تخصصی و همچنین نشست‌های تخصصی با موضوع فضای مجازی و رسانه های دیجیتال از بخش‌های جنبی این نمایشگاه خواهد بود.
یازدهمین نمایشگاه رسانه های دیجیتال در بیش از 300 غرفه و در صحن اصلی شبستان مصلای امام (ره) برگزار می شود.
یازدهمین نمایشگاه بین‌المللی رسانه‌های دیجیتال از 20 تا 27 آبان ‌ماه در مصلی امام‌خمینی(ره) تهران برپا است.