انتشار: ۱۸:۳۶ - ۲۶ مرداد ۱۳۹۶
ملیله کاری در زنجان، هنر ظریف و اصیلی است که با ذوق و صبر هنرمندان همچنان در این دیار زنده است ولی مهجور ماندنش از یک سو و کم رونقی بازار از سویی دیگر، کم کم رمقش را می گیرد.
به گزارش سرویس میراث فرهنگی و گردشگری تابناک فرهنگی ؛غنای 'ریز نقوش' و استفاده از نقره خالص، وجه تمایز ملیله زنجان با سایر مناطق است. زیبایی و ظرافت ملیله این دیار مرهون ذوق و عشق هنرمندانی است که آن را سینه به سینه از دل تاریخ و از پدران و اجداد خود به ارث برده اند.
درباره تاریخچه ملیله زنجان اطلاعات جامعی در دست نیست. در کتاب های تاریخی که اشاراتی درباره زنجان دارند از میان صنایع این دیار بیش از هر چیز از صنعت فلز کاری و از جمله ملیله کاری سخن گفته شده است.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان در این باره می گوید: قدمت ملیله در زنجان به بیش از 2 هزار و 300 سال پیش می رسد.
محمود علیمحمدی می افزاید: شاهد این ادعا، ادواتی است که در نتیجه کشف مردان نمکی در معدن چهره آباد به دست آمده که برخی از آن ادوات چوبی، شکل و فرم هایی دارند که امروز نیز همان اشکال در صنعت ملیله کاری در زنجان کاربرد دارد.
'مردان نمکی' مومیایی های نمکی هستند که از معدن نمک روستای چهرآباد در حوالی شهر زنجان کشف شده اند.
تاکنون 6 مرد نمکی از همین معدن کشف شده است. کاوشگران حدس می زنند همه این مردان در معدن نمک مشغول کار بوده اند که بر اثر ریزش، زیر آوار نمک مانده و در همان جا مدفون شده اند.
بر اساس مطالعات انجام شده، قدمت مردان نمکی به بیش از 2 هزار و 300 سال می رسد.
علیمحمدی می گوید: دوره صفویه اوج فعالیت هنرمندان ملیله کار در زنجان بوده و پس از آن در دوره قاجاریه و پهلوی ادامه داشته و به زمان کنونی رسیده است.
وی با بیان اینکه اکنون بالغ بر 470 هنرمند ملیله کار در سطح استان در این حوزه فعالیت دارند، ادامه می دهد: برخی از هنرمندان توانمند و چیره دست این دیار، سبک های منحصر بفرد و خاصی را در صنعت ملیله کاری از پدران و اجداد خود به ارث برده اند.
علیمحمدی خاطرنشان می کند: اشاعه و گسترش ملیله کاری در زنجان که در واقع مهد این هنر محسوب می شود، در گرو تربیت جوانان و علاقه مندان به این هنر است، ولی گاهی احساس می شود استادان بنام این رشته که دارای سبک های خاصی هستند، تمایل دارند داشته ها و یافته هایشان را نزد خود نگه دارند در حالی که با چنین رویه ای، مسیر تعالی و رشد این هنر اصیل در زنجان با مشکلاتی مواجه می شود.
وی به ملیله کاری در دیگر مناطق کشور اشاره می کند و می گوید: متاسفانه تهدیدی که اکنون متوجه صنعت ملیله کاری در زنجان است، آن است که در برخی استان ها برای افزایش میزان تولید، به تولید صنعتی آثار ملیله کاری روی آورده اند و این آثار صنعتی، به واسطه ارزان بودن، اندک اندک جای تولیدات اصیل و دستی در ویترین ها را دارد تنگ می کند.
علیمحمدی می افزاید: در تولید صنعتی، فرم ها و اشکال، همان فرم های ملیله است ولی در آنها از فلزات دیگری به غیر از نقره و یا نقره با عیار پایین استفاده می شود و به همین دلیل نیز محصول تولید شده قیمت بسیار پایینی نسبت به ملیله اصیل و دستی دارد.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان می گوید: ظرفیت پایین تولید در شیوه دستی خودش یک آسیب است چرا که بازار کوچک تری نسبت به ملیله کاری های صنعتی دارد.
علیمحمدی با بیان اینکه در زنجان به هیچ عنوان تولید صنعتی ملیله نداریم، اظهار می کند: ملیله کاران سنتی باید نسبت به بالا بردن میزان تولید خود اقداماتی را انجام دهند که از جمله آن روش ها که اکنون توسط برخی تولید کنندگان انجام می شود، بهره گیری از هنرمندان و علاقه مندانی است که داخل منازل کار می کنند. به این نحو که پس از فرآیند آتش کاری، مرحله چیدمان ملیله را به هنرمندانی واگذار می کنند که داخل منازل می توانند این فعالیت را که ظریف ترین و زمان برترین بخش تولید محصول ملیله است، انجام دهند.
گفتنی است اکنون تولیدات ملیله در زنجان در سه بخش ظروف، زیور آلات و در مواردی نیز کارهای سفارشی روی احجام بزرگی همچون آینه و شمعدان انجام می شود.
علیرضا لطفی رضایی که حدود 30 سال در ملیله کاری سابقه فعالیت دارد، پیرامون وضعیت این هنر در زنجان می گوید: حتی برخی از مسئولان در استان چنان که باید ملیله را نمی شناسند و به طور کلی به علت معرفی نشدن این هنر، شناخت و اطلاعات کافی و لازم در مورد آن وجود ندارد.
وی به ضرورت حمایت از فعالان هنر ملیله کاری تاکید می کند و می افزاید: به دلیل بالا بودن هزینه ها در تامین مواد اولیه در ملیله کاری، این هنر نیاز به حمایت بیشتری همچون اعطای تسهیلات کم بهره و مدت دار دارد.
لطفی رضایی خاطر نشان می کند: اگر از هنرمندان این عرصه حمایت نشود، جوانان هم انگیزه ای برای ورود به فعالیت در آن پیدا نمی کنند.
وی می گوید: احداث بازارچه های صنایع دستی در مناطق و معابر در دسترس و پر تردد می تواند تاثیر قابل توجهی در معرفی و نیز عرضه محصولات صنایع دستی به ویژه تولیدات ملیله داشته باشد ولی اکنون این شرایط چنان که باید در زنجان فراهم نیست و ملیله کاران به جای تمرکز در یک محل مشخص، در سطح شهر و بازار پراکنده هستند.
جلال پرداختی با 40 سال سابقه فعالیت در ملیله کاری معتقد است که اکنون بازار ملیله کاری سنتی، رونق قابل انتظار را ندارد و این موضوع ناشی از آن است که این کار چنان که باید معرفی نشده است و بخشی از مردم هیچ آشنایی نسبت به آن ندارند.
وی به سختی ها و مشقت های موجود در تولید یک محصول ملیله اشاره می کند و می گوید: کار با آتش و اسید در ملیله کاری، سختی ها و آسیب های خودش را دارد ولی با این وجود این حرفه جزو مشاغل سخت و زیان آور قلمداد نمی شود.
عباس همامی نیز که بیش از 30 سال سابقه فعالیت در ملیله کاری دارد و به گفته خود این هنر را از خاندانش به ارث برده است اظهار می کند: محصول ملیله به عنوان یک کالای لوکس و فاخر است به همین دلیل مشتری های خاص خود را دارد.
وی با بیان اینکه ملیله جزو هنرهای اصیل و خاص زنجان است و شیوه تولید و ظرافت آن منحصر بفرد است، اظهار می کند: در مناطق و جاهای دیگر هم که این هنر وجود دارد آن را به نحوی از زنجان فراگرفته اند.
همامی می گوید: ملیله کاری هنوز در زنجان زنده است ولی این زنده بودن توام با رونق نیست.
ارسال نظرات
نام:
ایمیل:
* نظر: