بنیانگذار سازمان میراث فرهنگی این پرسش را مطرح کرد که چرا رسانه ملی محل زندگی انسان معتاد را در خانه‌های سنتی و قدیمی و محل زندگی افراد فرهیخته و پولدار را در خانه‌های مدرن و بی‌هویت نشان می‌دهد.
به گزارش تابناک فرهنگی ؛ دکتر سید مهدی حجت با طرح این پرسش که صداوسیما چه نوع معماری را تبلیغ می‌کند؟ از منفعل بودن مردم مشهد نسبت به تخریب بافت تاریخی و پیرامونی اطراف حرم امام رضا (ع) سخن گفت.
او که در جلسه اختتامیه فصل نخست سلسله جلسات «سه شنبه معماری» که با محوریت «اصلی ترین مسأله امروز معماری مشهد» در خانه ملک سخن می‌گفت، ادامه داد: زمانی‌که مردم نسبت به تخریب بافت پیرامونی اطراف حرم امام رضا (ع) اعتراضی نمی‌کنند، آن نشان می‌دهد که مردم از حقوق معمارانه خود مطلع نیستند. این بی‌اطلاعی مردم از حقوق معماری‌شان مهم‌ترین مشکل معماری است.
وی اظهار کرد: همانگونه که شهروندان نسبت به حقوق پزشکی خودشان مطلع هستند و به تبع از پزشک خود انتظاراتی دارند این آگاهی باید در حوزه معماری هم در شهروندان شکل گیرد، چون کسانی که در نفیس‌ترین نقاط کشور در زمینه معماری کار می‌کنند هیچ تخصصی در این خصوص ندارند، به عبارت دیگر نخست آن که حقوقی برای شهروندان در حوزه معماری تعریف نشده، دوم آن که مردم از حقوق سهامداران خودشان مطلع نیستند.
به اعتقاد بنیانگذار سازمان میراث فرهنگی هیچ راه علاج بلندمدتی در این زمینه جز مطلع شدن مردم از حقوق معماری‌شان نیست، به همین دلیل همه‌ی اتفاقاتی که در این زمینه حادث می‌شود ناشی از آن است که مردم در این خصوص مطلع نیستند.
قائم مقام پیشین سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با بیان اینکه مهم‌ترین مشکل معماری بی‌اطلاع مردم از حقوق معماری خودشان است، افزود: به طور مثال تزئین شبستان نوسازی که در حرم مطهر رضوی وجود دارد به گونه‌ای است که احساس تجمل‌گرایی به انسان القا می‌شود، بنابراین مقیاس انسانی این نوع معماری از بین رفته، حال آن که نفیس‌ترین رنگ‌ها و شکل‌ها در خود مرقد وجود دارد.
سرمایه‌گذاران در دوران جنگ به سمت خراسان رضوی رفتند
حجت با اشاره به حضور سرمایه‌گذاران در دوران جنگ در خراسان رضوی به دلیل تمایل در شرایط امن برای سرمایه‌گذاری‌شان، افزود: در همان دوران من مسئولیت سازمان میراث فرهنگی را عهده‌دار بودم و کاملا شاهد بودم آن نوع سرمایه‌گذاری‌هایی که از نقطه نظر معماری در استان خراسان رضوی صورت گرفته قابل مقایسه با برخی از شهرها حتی اصفهان نبود.
وی ادامه داد: جمع شدن متخصصان علم معماری در این مکان یک اتفاق عجیب و غریب نیست، چون با توجه به زمینه‌هایی که در خراسان وجود دارد، به جزء ایجاد دانشگاه معماری، عوامل موثرتری باعث می‌شود که شما به صورت ایجابی به نقطه‌ای برسید که بخواهید در خصوص معماری صحبت کنید، بنابراین جمع شما معماران یک اتفاق نیست و غیر از این نمی‌توان عمل کرد، این کنار هم قرار گرفتن یک ضرورت است.
قائم مقام پیشین سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خاطرنشان کرد: شرایط اجتماعی استان خراسان رضوی به جمیع جهات از لحاظ فشار ناشی از نا بسامانی‌ها، توانایی که در حوزه سرمایه‌گذاری، بلوغ در حوزه‌ی معماری به اندازه‌ای رسیده است که در این استان تدابیر و برنامه‌های لازم نسبت به حوزه معماری صورت گیرد.
حجت با تاکید بر اینکه هر کدام از معماران باید به اندازه‌ی وسعتی که در اختیار دارند آغاز به کار کنند، افزد: زمانی که ما درباره‌ی معماری با هم صحبت می‌کنیم، ابهام بر ابهام افزوده می‌شود و متاسفانه مسائل واقعی که در حوزه معماری وجود دارد در غالب گفت‌وگو گم می‌شود.
مشخص نیست که چه میزان از حقوق معمارانه ما تضعییع می‌شود
این پیشکسوت حوزه معماری ادامه داد: در هر شهر و خانه‌ای که زندگی می‌کنید مشخص نیست که چه میزان از حقوق معمارانه‌تان تضعییع می‌شود، شما حاضرین معمار و معلم هستید می توانید بنویسید، سخنرانی کنید، صدا و سیما و مطبوعات نیز باید در زمینه ارتقاء آگاهی مردم نسبت به حقوق معماری شان ورود جدی داشته باشند. در واقع مردم همان گونه که از حقوق جسمانی خود مطلع هستند باید از حقوق معمارانه خود نیز مطلع باشند. هیچ چیز بدون آگاهی مردم درست نمی شود مگر آن که مردم نسبت به آن آگاهی داشته باشند.
چرا مردم نسبت به تخریب بافت تاریخی مشهد اعتراضی نکردند؟
وی با اشاره به منفعل بودن و اعتراض نکردن مردم مشهد نسبت به تخریب بافت پیرامونی اطراف حرم رضوی ادامه داد: این مساله موید آن است که مردم از حقوق معمارانه خویش مطلع نیستند. حتی بناهایی که توسط شبه معماران ساخته شده توسط جامعه حمایت می‌شود، شهرداری جواز می‌دهد و حاصلش آن می‌شود که امروز می‌بینیم.
قائم مقام پیشین سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با بیان اینکه اصل مفهوم معماری از نقطه نظر هستی‌شناسی برای ما روشن نیست، بیان کرد: هر علمی دارای موضوعی است، حال موضوع علم معماری چیست؟ آیا شکل ساختمان یا شکل زندگی انسان موضوع علم معماری است؟ زمانی که معمار بنایی را طراحی می‌کند چه هدفی دارد؟ آیا معمار به دنبال آن است که شکل زندگی ایده آل در این شکل ایجاد شود یا این که شکل این کالبد مهم است؟
وی اظهار کرد: از زمانی که متولد می‌شویم تا زمانی که از بین می‌رویم، معماری به طور مستمر بر ما تاثیر می‌گذارد حتی زمانی که ما خواب هستیم سرد یا گرم بودن، وجود نور یا فقدان آن بر زندگی ما تاثیرگذار است.
نوآوری در معماری باید توام با «به آفرینی» باشد
قائم مقام پیشین سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با اشاره بر اینکه معماران باید بر مبانی و اصول معماری توافق کنند، عنوان کرد: برای تعریف خلاقیت در معماری بابد به این نکته توجه کرد که هر عمل متفاوت به معنای اجرای یک کار خلاقانه نیست، چرا که در خلاقیت باید یک به آفرینی همراه با ارزش افزوده وجود داشته باشد.
حجت با طرح این سوال که آیا هر چیز متفاوت زیبا است؟ ادامه داد: منطق حاکی از آن است در یک اثر خلاقانه باید به آفرینی وجود داشته باشد، به عبارتی هر نوآوری در معماری باید توام با «به آفرینی» باشد که لزوما کار خلاقانه‌ای شکل گرفته باشد.
رئیس اسبق سازمان میراث فرهنگی عنوان کرد: بیرون آمدن از شرایط جنگ و تحریم خراسان و مشهد را در آستانه یک تحول ساختاری قرار می‌دهد حال اگر در این خصوص تدابیر لازم اندیشیده نشود، عقب خواهیم افتاد.
وی با تاکید بر اینکه باید دست در دست هم دهیم و بر اصول و مبانی معماری توافق کنیم، افزود: اقدام فرهنگی کار یک شب و دو شب نیست بلکه مستلزم زمانی بلند مدت است اگر ما در این زمینه ورود پیدا کنیم ۲۰ الی ۲۵ سال آینده جواب خواهد داد.
قائم مقام پیشین سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری افزود: مسئولان، کارفرما و خود معماران که بر اصول و مبانی توافق نکردند در این خصوص بی گناه هستند تمامی این مسائل ناشی از ناآگاهی است.
حجت افزود: هزینه زیادی صرف تربیت شما معماران شده است حال باید در این مواقع سخن بگویید، تحول آفرینی کنید، دست به دست هم دهید کار کنید تا در آینده نزدیک شاهد تحولات بزرگ و جدی باشیم.
در حوزه معماری هم اجتهاد وجود دارد
این معمار پیشکسوت با طرح این سوال که مدرنیسم به چه معنا است؟ افزود: متاسفانه تعریف‌های غلطی از واژه مدرنیسم و سنت در جامعه وجود دارد، به طور مثال سنت به معنای به‌روز بودن است، حال آن که برخلاف تصور همگان سنت به معنای دیروز بودن است اما نباید از این نکته غافل شد که سنت به معنای ارتجاع نیست، سنت با ارتجاع متفاوت است. سنت بر نصوص و اصولی استوار است به عبارتی سنت براساس آن اصول حرکت می کند.
وی بیان کرد: به طور مثال ما معماری از اواسط قاجار به قبل را سنت می دانیم. معماری قاجار با معماری صفوی و معماری صفوی با معماری سلجوقی متفاوت است با این وجود ما همه این معماری ها را سنتی می‌دانیم.
معماری یکی از مظاهر فرهنگی است
قائم مقام پیشین سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری معماری را یکی از مظاهر فرهنگی دانست و افزود: غذا، لباس، موسیقی و ... هر یک از مظاهر فرهنگ به شمار می‌آیند و فرهنگ در این مظاهر خود را به منصه ظهور می‌رساند.
رئیس اسبق سازمان میراث فرهنگی با بیان اینکه حرکت تاریخی در ما تضعیف شده است، بیان کرد: ما نمی‌توانیم معماری را به سنتی و مدرن تقسیم‌بندی کنیم، چرا که تعریف ما از معماری سنتی و معماری مدرن اشتباه است، چرا مسئولان در حوزه معماری هزینه نمی‌کنند، پاسخ آن است که کسی در این زمینه آگاهی ندارد