مسئول بخش پارینه سنگی موزه ملی پژوهش های مشترک موزه ملی ایران، موزه تاریخ طبیعی پاریس و دانشگاه ماینس آلمان از نتایج جدیدی درباره تبار، مشخصات ظاهری و نوع تغذیه کشاورزان اولیه غرب زاگرس خبر داد.
به گزارش سرویس میراث فرهنگی و گردشگری تابناک فرهنگی به نقل از موزه ملی ایران، فریدون بیگلری گفت: پژوهش های مشترک ما بر روی «دی ان ای» باستانی و ایزوتوپ نمونه های استخوان انسان از تپه عبدالحسین و غار وزمه اطلاعات جدیدی درباره تبار، مشخصات ظاهری و نوع تغذیه کشاورزان اولیه غرب زاگرس را نشان می دهد.
وی افزود: پژوهشگران تاکنون موفق به استخراج توالی ژنوم کامل از پنج نمونه استخوان مربوط به دوره های نوسنگی (با قدمت بین 9 تا 10 هزار سال) و عصر آهن (800 پیش از میلاد) شده اند که همگی آنها به روش کربن 14 تاریخگذاری شده اند. یکی از نمونه های مطالعه شده قطعه ای از استخوان کف پای انسان است که در سال 1380 در غار وزمه در نزدیکی کرمانشاه یافت شده است.
بیگلری ادامه داد: بررسی «دی ان ای» این مرد که در حدود 9 هزار سال پیش در منطقه اسلام آباد غرب می زیست نشان داده که وی پوستی نسبتا تیره، موهایی سیاه و چشمانی قهوه ای داشته است. آزمایش ایزوتوپ موجود در این نمونه نشان داده که رژیم غذایی وی متکی بر غلات بوده و گوشت بخش کمی از خوراک روزانه اش را تشکیل می داده است.
وی گفت: علاوه بر این نمونه، توالی ژنوم و آزمایش ایزوتوپ سه قطعه استخوان از مکان دوره نوسنگی تپه عبدالحسین نیز بررسی شده است. این تپه توسط باستان شناس انگلیسی، جودیت پولار در دهه 50 کاوش شده و در کنار یافته های مختلف، آثار هفت تدفین دوره نوسنگی در آن یافت شد. این افراد از لحاظ ژنتیک به انسان غار وزمه بسیار نزدیک هستند و رژیم غذایی آنها سرشار از غلات بوده که شاخصه کشاورزان است.
بیگلری افزود: ژنوم انسان های دوره نوسنگی زاگرس با جوامع امروزین ایران خصوصا مردمان زرتشتی، بلوچ ، براهویی و کلاش در ایران، افغانستان و پاکستان قرابت دارند. این شباهت ها احتمالا نشان از پراکنش زبانهای هندواروپایی یا دراویدی از زاگرس به جنوب آسیا همراه با گسترش اولیه کشاورزی است.
نتایج این مطالعات که توسط تیمی از پژوهشگران شامل 32 متخصص ژنتیک، باستان شناس و باستان جانورشناس از کشورهای ایران، آلمان، فرانسه، انگلستان، سویس، ایرلند، سوئد انجام شده در 24 تیر ماه در ژورنال معتبر «علوم» (ساینس - Science) منتشر شد.
انتشار این نتایج جدید بازتاب فراوانی در خبرگزاری های جهان داشت و نشان می دهد که برخلاف تصورات قبلی مبنی بر تک منشا بودن آغاز کشاورزی در هلال حاصلخیزی، این رویداد مهم تاریخ بشری در چندین نقطه و تقریبا بطور همزمان آغاز شده است.
پژوهشگران ایرانی در این مطالعه فرناز بروشکی از دانشگاه ماینز آلمان، مرجان مشکور از موزه تاریخ طبیعی پاریس، فریدون بیگلری از موزه ملی ایران، کامیار عبدی از دانشگاه کالیفرنیا و حسین داودی از دانشگاه تربیت مدرس هستند.
بخش استخوان شناسی موزه ملی ایران با سرپرستی مرجان مشکور در سال 1390 آغاز به کار کرد و طی این مدت در کنار ساماندهی مجموعه های بقایای جانوری و انسانی، پژوهش های جدیدی را به انجام رسانده که این پرونده پژوهشی، یکی از این مطالعات است.