الگوهای ارتباطی ایرانیها برای بسیاری از گردشگران جذاب و از سویی غیر قابل درک است. از آن جمله میتوان به تعارفات هر روزه اشاره کرد که درعین آنکه الکی است اما دروغ گویی نیست.
به گزارش سرویس میراث فرهنگی و گردشگری تابناک فرهنگی، یکی از مشترکات تمام فرهنگها الگوهای «آداب معاشرت» است. آداب معاشرت عبارت است از هنجارهای گفتاری و رفتاری که تعیین میکند فرد در موقعیت خاص اجتماعی چگونه به نحو قابل قبولی «خود» را ارائه و با «دیگری» ارتباط برقرار کند. در نتیجه، آداب معاشرت نوعی «الگوی ارتباط اجتماعی» است که در چارچوب آن افراد با یکدیگر به تعامل می پردازند.
به گزارش CHN، تفاوت الگوهای رفتار اجتماعی در جوامع مختلف یکی از جذابیتهای گردشگری به شمار میرود. جذابیتی که توانسته شاخهای از گردشگری به نام گردشگری فرهنگی را شکل دهد.
اما این جذابیتها در ایران فراوان هستند. چراکه ایرانیها الگوهای ارتباط اجتماعی خاص و منحصر به فردی دارند که از میهماننوازی تا تعارفات را شامل میشود.
قطعا «تعارف» یکی از ارکان جدا نشدنی از الگوی ارتباط ایرانیهاست چنانکه در بیشتر مواقع از غذا خوردن و آمد و شد گرفته تا خرید را شامل میشود. اما این الگوی ارتباطی برای گردشگران خارجی قابل درک نیست چنانکه آنرا جدی میگیرند و توجیح آنها درباره تفهیم معنای تعارف و تفاوت آن با دروغگویی کار دشواری است.
«میکاییل نظری» راهنمای گردشگری تبریز دراین باره به خبرنگار CHNمیگوید: «چندی پیش به عنوان راهنمای یک گردشگر اوکراینی او را همراهی میکردم. در دید و بازدید از جاذبههای گردشگری به داخل بازار تبریز رفتیم و همه جا را خوب گشتیم. هنگام خروج از بازار به بخشی رسیدیم که مخصوص فروش قلیانهای دکوری است. قلیانهایی که معمولا برای مصرف نیست و در بوفه قرار میگیرد.»
او ادامه میدهد: «یکی از این قلیانها توجه گردشگر اوکراینی را جلب کرد و به منظور خرید وارد مغازه شد. با ورود به مغازه، فروشنده متوجه شد مخاطب خارجی است از این رو با زبان ترکی شروع به چاق سلامتی کرد چنانکه انگار سالهاست همدیگر را میشناسند. در نهایت گردشگر یکی از قلیانها را انتخاب کردیم و وقت حساب کتاب رسید. از فروشنده قیمت را پرسیدم ، گردشگر را مخاطب قرار داد و گفت: "گوی قالسین قوناغ اول" ! گردشگر هم که کلا متوجه نمیشد دائم خنده تحویل مغازه دار میداد. این مکالمه چندبار تکرار شد. در نهایت برای ختم این داستان به گردشگر گفتم که فروشنده از روی مهمان نوازی میگه قابلی نداره مهمان ما باش. اونم که تازه افتاده بود رو دور خوش و بش کلی به فروشنده خندید و دویست تا " thank you" گفت و قلیان رو برداشتو بدون اینکه پولی پرداخت کند خواست از مغازه خارج شود. فروشنده که با دیدن این رفتار تعجب کردهبود گفت: اون کجا داره میره؟ گفتم؛ شما تعارف کردید قابلی نداره اونم کلی تشکر کرد و داره میره دیگه ! فروشنده همچین اخمی کرد که نزدیک بود مارو از مغازه بندازه بیرون.»
نظری با بیان اینکه، حال در چنین شرایطی خودتان را بگذارید جای من ادامه میدهد: «از یک طرف باید به گردشگر اوکراینی توضیح میدادم که آنچه فروشنده گفته «تعارف» بوده و در ایران تعارف کردن عرف است و باید پول قلیان خریداری شده را بدهد و از طرف دیگر باید او را متوجه این قضیه میکردم که این تعارف یک الگوی ارتباطی است و دروغگویی و سرکار گذاشتن نیست.»
به گزارش CHN، هرچند الگوهای ارتباطی همچون تعارف در زندگی ایرانیها جاری است اما قطعا برای گردشگران ورودی، جدید و غیر قابل درک است. مثالها و خاطراتی از این دست فراوان است. چنانکه تعارف غذا و نوشیدنی قبل از خوردن نیز برای بسیاری از گردشگران جذاب بوده و سریع میپذیرند و شخص تعارف کننده میماند که با تعارف به قول معروف شاه عبدالعظیمی خود چه کند.
منبع خبر: روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی