به گزارش سرویس میراث فرهنگی و گردشگری تابناک فرهنگی، ایکوموس جهانی
(شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی)، امسال شعار «میراث ورزش» را برای 18 آوریل (30 فروردین) روز جهانی بناها و محوطه های تاریخی انتخاب
کرد و به همین مناسبت بیانیه‌ایی صادر کرد.
در این بیانیه که
عصر روز گذشته (29 فروردین) در گردهمایی اعضای ایکوموس ایران قرائت شد، آمده است:
«در پنجم ماه اوت سال 2016 میلادی، یعنی در کمتر از چهار ماه، بازی‌های المپیک در
شهر «ریودو ژانیرو» کشور برزیل برگزار خواهد شد. ایکوموس خواستار آن است که روز
جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی را در این سال به میراث ورزش اختصاص دهد. چرا که
ورزش از سرآغاز بشریت تاکنون در حال گسترش بوده و شواهدی از تنوع تأسیسات و
تسهیلات مرتبط با مشق آن برجای مانده، که بسیاری از آنها حامل ارزش‌هایی برجسته در
زمینه‌های رشد و پیشرفت معماری، هنر و فنون هستند.
پیشینه‌ی ورزش به
قدیمی‌ترین فرهنگ‌های باستانی بشریت بازمی‌گردد و می‌تواند رسوم و عادات اجتماعی،
و اینکه چگونه برخی از مهارت‌ها بدست بشر توسعه یافته است را برای ما آشکار سازد.
نقاشی‌های غارنشینان ماقبل تاریخ در برخی مناطق جهان، صحنه‌هایی از دومیدانی،
کُشتی و شنا را نمایش می‌دهند. در مصر باستان، همانگونه که در بناهای تاریخی برجای
مانده از این تمدن متجلی گشته، انواع مختلف بازی با توپ و نیز ورزش‌های گوناگونی
چون کُشتی، شنا، قایقرانی، و دومیدانی از دیرباز رواج داشته است. نهادینه شدن ورزش
برای نخستین‌بار و بطور رسمی در یونان باستان و از طریق بازی‌های المپیک صورت گرفت
که اولین آنها در سال 776 قبل از میلاد به وقوع پیوست و برگزاری آن تا سال 393
میلادی در المپیاد ادامه یافت.
از قرون وسطی به
بعد، کلیه‌ی جوامع روستایی انگلستان و ایرلند در بازی‌های خشونت‌آمیزی با توپ، با
یکدیگر به رقابت می‌پرداخته‌اند، در حالیکه در فلورانس، بازی فوتبال فلورانسی در
ابتدا تنها در میان اشراف‌زادگان مرسوم بوده است. ورزش‌های رزمی نیز همچون
شمشیربازی و نیزه‌بازی سواره، در سراسر اروپا طرفدارانی در میان اشراف‌زادگان
داشته است.
در حالیکه منشأء
ورزش‌های تیمی همچنان موضوع بحث می‌باشد، برخی از ورزش‌ها از طریق استعمارگری
اروپا در جهان گسترش یافت. با افزایش اوقات فراغت ناشی از ظهور عصر صنعتی، ورزش از
حالت نخبه‌گرایی درآمده و در دسترس همگان قرار گرفت. از سال 1896 میلادی به بعد، بازی‌های
المپیک امروزی و جام جهانی فوتبال، که نخستین گونه آن در سال 1930 میلادی به وقوع
پیوست، به دو رویداد مهم بین‌المللی تبدیل شدند. امروزه مسابقات تنیس و
اتومبیلرانی نیز توجه بسیاری از عموم را بخود جلب کرده‌اند.
ورزش سبب شد تا
تسهیلات زیرساختی خاص، همچون استادیوم‌ها، زمین‌های بازی، رینگ‌های مبارزه،
ورزشگاه‌ها و غیره ایجاد شوند که نه تنها گواهی‌ای بر رشد و توسعه ورزش می‌باشند،
بلکه نشانگر تکامل مفهوم معماری، بکارگیری تکنولوژی، و بیان زیبایی‌شناختی در طول
زمان هستند. بسیاری از بناها و مجموعه‌های ورزشی، از استادیوم‌های یونانی و رومی،
و یا زمین‌های بازی با توپ در آمریکای مرکزی گرفته، تا تسهیلات مجهز به تکنولوژی
پیشرفته که امروزه در سراسر جهان دیده می شود، تبدیل به بخشی از میراث فرهنگی ما
شده‌اند و حامل ارزش‌های بسیار مهمی در رابطه با تاریخ، معماری و فنون هستند. در
مواردی دیگر، فعالیت‌های ورزشی فضاهای شهری یا مناطق خاصی را مورد بهره‌برداری
قرار داده‌اند. بسیاری از این اماکن ورزشی، یا محافظت شده هستند و یا جزئی از
محوطه‌ها و مناطق محافظت شده می‌باشند و جای بسی تأسف است که برخی دیگر، به فهرست
عناصر میراث شناخته شده راه نیافته‌اند و در نتیجه، در معرض بی‌توجهی و زوال قرار
دارند.
هدف از اختصاص دادن
روز 18 آوریل 2016 به میراث ورزش، تجلیل از نقش ورزش در بهبود بخشیدن به زندگی بشر
است. این کار از طریق شناخت و ارج نهادن به گونه های خاصی از بناها و محوطه‌ها، و
ارتقاء آگاهی و حساس‌سازی عموم نسبت به ارزش‌های آنها، و همچنین نقشی که در شکل‌دهی
هویت فرهنگی اجتماع مربوطه در سطوح محلی، ملی، و منطقه‌ای ایفا می‌کنند، صورت می‌گیرد.
از این رو، از کمیته‌های
ملی ایکوموس دعوت می‌شود تا در رابطه با میراث ورزش، فعالیت‌هایی را از قبیل
برگزاری همایش، سخنرانی، و میزگرد، انتشار اطلاعیه مطبوعاتی و بازدید از میراث
ورزشی ترتیب دهند. هدف از این فعالیت‌ها حساس سازی و ارتقاء آگاهی عموم نسبت به
ارزش‌های این میراث، و در مواردی، نسبت به فراهم سازی شرایط لازم برای حفاظت مناسب
از آن می باشد. کمیته های ملی ترغیب می شوند تا از ذینعان و جوامع محلی دعوت به
عمل آورند تا با حضوری فعال در این بزرگداشت شرکت نمایند».
منبع خبر: روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی