برخی بر این باورند که اخلاق و هنر دو مفهوم مستقل بوده و نمی توان میان
آنها ارتباطی قائل شد،اما هنر می تواند مفاهیم اخلاقی را به شکلی دقیق در
لایه های واقعی زیبایی شناختی به مخاطب ارائه دهد.
به گزارش تابناک فرهنگی ، مهناز شایسته فر مدیر مسئول نشریه علمی – پژوهشی مطالعات هنر اسلامی گفت : در باب
اخلاق و هنر سخن بسیار رفته و مناقشات و مجادلات فراوانی درباره این دو در
طول تاریخ اندیشه بشر رخ داده است، برخی براین باور بوده اند كه هنر،
خلاقیت آزاد و آفرینشگری هنرمند است و اخلاق به گونه ای هنر را محدود می
كند؛ لذا هنر و اخلاق راه و روشی جداگانه می پیمایند. این در حالی است كه
برخی نه تنها ارتباط و درهم تنیدگی اخلاق و هنر را مطرح كرده اند، بلكه
هنر بدون اخلاق را لجام گسیخته و سست بنیان دانسته اند.
از دیگر سوی،
برخی هنری را متعالی دانسته و ستوده اند كه در جهت رشد و تعالی بشر باشد
كه از منظر آنان هنر با اخلاق پیوندی ناگسستنی مییابد.
** هنر چیست؟هنر عنصری از زیبایی نهفته است و می توان در تعریف آن گفت: هنر آفرینش زیبایی بدیع است.
** اخلاق چیست؟اخلاق
در تعریف بسیار اولیه اش عبارتست از مجموعه ای از بایدها و نبایدها در
چارچوب خاص كه راه ما را در رسیدن به كمال (به جای فضیلت و سعادت در فلسفه
یونان) هموار می كند.
چارچوب خاص مقصود ادیان و مكاتبی است كه بایدها و
نبایدهایشان مختص خودشان است و مرزبندی خاصی با مذاهب و مكاتب دیگر دارد.
هر چند ایده های جدیدی وجود دارد كه بر یكسان بودن بنیادهای اخلاقی ادیان
تكیه كرده و آن را راهی برای وحدت و مسالمت بین ادیان مختلف می داند.
مهناز
شایسته فر استاد هنر، درباره پیوند میان اخلاق و هنر می گوید:پیوند میان
هنر و اخلاق كهن، پیچیده و دیرپا است. اما به نظر می رسد بررسی نگاه
اخلاقی هنرمندان، متناسب با سرشت كار هنری كه كم تر كار عقلانی محاسبه گر
را برمی تابد و بیش تر به عرصه نامعقول ها قدم می گذارد، بسیار جذاب و
مهم باشد.
وی افزود: هنر در دوره های نخستین تكوین جوامع انسانی، با
تجویز حفظ حرمت خدایان و تبلیغ احكام اخلاقی عمدتاً پاسدار ارزش های
اخلاقی بوده است. نخستین نیایشگاه ها و پرستشگاه ها ملازم با اجرای
مناسك و عقاید دینی همچون ذكر و اوراد و نوحه سرایی و مدیحه سرایی و
مولودیه خوانی و اجرای موسیقی و ادعیه بودهاند.
شایسته فر گفت: تأسیس
بناهای باشكوه و بدیع كلیساها در قرون وسطی و پدید آوردن تصاویر و شمایل و
پیكره های قدیسان و بزرگان دین همه مصادیق آشكار ارتباط هنر و اخلاقند.
مفاهیمی همچون حسادت، آزمندی، كاهلی، صبر و خویشتن داری، كبر و نیكی،
ایثار و فضیلت و نظایر آن كه همه مفاهیم اخلاقی اند، در پرتو بسیاری از
آثار هنری از تأثیرگذاری بیشتر و ماندگارتری برخوردار شدهاند.
بر این اساس هنرمند با پاسداشت ذات هنر به شكلی تأثیرگذار نماد اخلاق گرایی در جامعه می شود.
هنر
می تواند مفاهیم اخلاقی را به شكلی دقیق و در لایه های واقعی زیبایی
شناختی به مخاطب ارائه دهد و بسیاری معتقدند سینما در این راه توانایی و
برد بیشتری دارد.
منبع :
ایرنا