عکس ها از طاها طالب
به گزارش خبرنگار سرویس موسیقی تابناک، سعید فرجپوری و پژمان حدادی دو یار دیرین گروه دستان شب گذشته(پنجشنبه 26 آذر) اجرایی را با عنوان«بداهه نوازی در موسیقی دستگاهی ایران» به روی صحنه بردند.
این کنسرت بداهه نوازی که از ساعت 20 پنجشنبه با استقبال علاقمندان موسیقی بی کلام ایرانی آغاز شد به کمانچه نوازی فرجپور و تنبک نوازی حدادی اختصاص داشت.
پس از حضور این دو نوازنده بر روی سن و خوشامدگویی فرجپوری به حاضران در سالن، پژمان حدادی درباره این کنسرت گفت: پیرامون موسیقی سازی و موسیقی بی کلام صحبت زیاد شده است. اینکه هدف ما چیست که اقدام به چنین کاری می کنیم تا موسیقی سازی را زنده نگاه داریم توضیحاتی را باید درباره اش داد.
حدادی ادامه داد: همانطور که می دانید فرهنگ ما ایرانی ها به شکل عجیبی با شعر و ادبیات عجین است و از جمله فرهنگ هایی محسوب می شویم که در شعر و ادبیات قوی هستیم و می شود گفت که ایرانی ها ذاتا شاعر هستند. اهل شعر و شعار هستیم و برای هر اتفاقی که در جامعه می افتد شعار درست می کنیم که گاهی اوقات هم کار دست خودمان می دهیم.
این نوازنده سازهای کوبه ای عنوان کرد: به هر حال شعر عنصر مهمی در فرهنگ ما محسوب می شود که موسیقی ما نیز با آن عجین است. عوامل بسیاری در مورد اینکه چرا ما ایرانی ها موسیقی را به واسطه کلام می شناسیم و با آن ارتباط می گیریم وجود دارد. البته ما در کارهای گروهی مان که در گروه«دستان» انجام می دهیم سعی کرده ایم علاوه بر کارهای با کلامی که صورت می گیرد بر روی موسیقی سازی و بدون کلام نیز تمرکز داشته باشیم. همچنین به صورت جداگانه نیز فعالیت هایی را در زمینه موسیقی بی کلام انجام می دهیم.
پژمان حدادی در ادامه توضیحاتش این بار درباره بداهه نوازی توضیح داد و گفت: توضیحاتی نیز می بایست در مورد کنسرت امشب بدهم؛ عنوان این برنامه «بداهه نوازی در موسیقی دستگاهی ایران» است و در یک بخش اجرا می شود. و همانطور که می دانید بداهه نوازی یا کاملا ساختارش کاملا بداهه است و بر اساس آنچه در لحظه اتفاق می افتد شکل می گیرد؛ و یا نوازندگان بر اساس توافقی مسیری را مشخص می کنند تا بر پایه حس لحظه شان هر چه را که پیش آمد در آن مسیر مشخص اجرا کنند. در چنین شکلی از اجرانیز طبیعتا بداهه نوازی در آن اتفاق می افتد.
حدادی افزود: ما دو سه جلسه نشستی با هم داشتیم تا در مورد محتوای این کنسرت به جمع بندی برسیم. در بسیاری از مواقع کنسرت در لحظه اتفاقاتی خواهد افتاد و ممکن است در لحظه حالی به وجود بیاید که حتی تصنیفی هم بخوانیم. البته خواندن ما در این کنسرت به قصد خوانندگی نیست و منظور ما این است که وقتی یک آهنگساز قطعه ای را ساخته آن را بتوانیم با حس آهنگساز نیز اجرا کنیم.
وی همچنین با لحنی طنز خطاب به حاضران گفت: اگر امشب اینجا تصنیفی را خواندیم امیدواریم مورد پسند واقع شود و اگر نشد حداقل مورد قبول باشد؛ اگر نخوانیدم اصرار نکنید که بخوانیم و اگر هم خواندیم فرار نکنید. در هر صورت امیدوارم سفر موسیقایی خوبی را امشب در کنار شما تجربه کنیم.
پس از این مقدمه پژمان حدادی این سفر موسیقایی با کشش های آرام آرشه سعید فرجپوری بر کمانچه آغاز شد؛ سفری که طی آن مدگردی هایی در فضاهای بیات کرد ، شور، دشتی و ... را این دو نوازنده پیمودند و مخاطبانشان را با خود همراه کردند.
معمولا وقتی از کنسرت یک ساز ملودیک و یک ساز کوبه ای سخن به میان می آید کلیت کار بر اساس جلوه ساز ملودیک طرحی می شود و ساز کوبه ای تنها نقش همراهی کننده و تزئینی را بر عهده می گیرد؛ اما اجرای خاص پژمان حدادی و نوع تعاملی که هر دو نوازنده در این اجرا به آن رسیده بودند باعث شده بود تا به معنای واقعی دونوازی و بداهه نوازی این دو ساز شکل بگیرد.
هر چند اجرا فرجپوری و حدادی در حالت عادی اش اجرایی بی کلام محسوب می شود و مملو از جملات متنوع و قطعات مختلف سازی و ریتم های جالب است اما فراوانی استفاده از جملات آوازی توسط ساز کمانچه در بخش های مختلف این اجرا بسیار پر رنگ بود؛ انگار در کنسرت های بی کلام موسیقی دستگاهی نیز نمی توان از کلام فرار کرد.
فرجپوری و حدادی در این سفر موسیقایی شان در کنار اجرای گوشه هایی از دستگاه ها و آوازهای مختلف، به برخی نواحی کشورمان نیز سرک کشیدند، به لرستان و نغمه هایش، به کردستان و موسیقی متنوعش.
این دو نوازنده و رفیق قدیمی در بخشی از کنسرتشان بالاخره به لحاظ حسی در شرایطی قرار گرفتند که خوانندگی هم کردند؛ تصنیف«ای صبا گر بگذری بر زلف مشک افشان او» از ساخته های سعید فرجپوری قطعه ای که به صورت همخوانی و هم نوازی اجرا شد. شاید به لحاظ فنی خوانندگی این دو نوازنده چیره دست چندان قابل بررسی نباشد اما حس درونی فرجپوری و حدادی در هنگام اجرای این قطعه جالب توجه بود.
کنسرت«بداهه نوازی در موسیقی دستگاهی ایران» فرجپوری و حدادی در شرایطی به پایان رسید که به نظر می رسید تجربه دلچسپی برای مخاطبان موسیقی بی کلام ایرانی بوده باشد.
