ویژه برنامه هفتاد و هفتمین زاد روز مرتضی کاخی، با حضور جمعی از شاعران و هنرمندان و دوستداران او برگزار شد. در این برنامه دکتر بهرام پروین گنابادی گفت:« اولین بار در سال 67 زنده یاد اخوان این کتاب را به من معرفی کردند و باب آشنایی من با استاد کاخی از طریق اخوان باز شد.»
به گزارش تابناک فرهنگی به نقل از روابط عمومی انجمن شاعران ایران، «روشنتر از خاموشی»، ویژه برنامه هفتاد و هفتمین زاد روز مرتضی کاخی، منتقد و پژوهشگر ادبی و حقوقدان به میزبانی «کانون شعر و موسیقی تهران» در محل «خانه شاعران» برگزار شد.
در این برنامه که دوشنبه ۲۵ آبان، در قالب سلسله نشستهای هفتگی کانون شعر و موسیقی و به میزبانی «سهیل محمودی» برگزار میشد جمعی از شاعران و نویسندگان و هنرمندان و دوستداران مرتضی کاخی، حضور داشتند.
این مراسم با تجلیل سهیل محمودی از جایگاه مرتضی کاخی در ادبیات معاصرآغاز شد. او مرتضی کاخی را تکیهگاه نامرئی بسیاری از همنسلان خود توصیف کرد و گفت: اولین بار سال ۱۳۶۶ در انتشارات آگاه، کتاب «روشنتر از خاموشی» را دیدم. نثر جدی با نگاه رندانه و هوشمندانه مقدمه آن مرا شگفتزده کرد. بعدها فهمیدم کاخی تجربه زیست در کنار بسیاری از بزرگان ادبیات را داشته است.
او در ادامه به نقش مرتضی کاخی به عنوان یک دیپلمات و حقوقدان، در قرارداد ۱۹۷۵ اشاره کرد و گفت: قرارداد الجزایر که ایران سالها به این قرارداد استناد میکرد و بر اساس این قرارداد بود که صدام حسین در جنگ با ایران مقصر شناخته شد، از پشتوانه دانش حقوقی و دیپلماتیک دکتر کاخی بهرمند بوده است.
در ادامه این نشست که با شعرخوانی نیز همراه بود، حسن فرازمند، هیوا مسیح، بهرام پروین گنابادی، پرویز مهمنش، اسماعیل امینی، مزدا انصاری و ساعد باقری به تشریح نقش مرتضی کاخی در زندگی شخصی و ادبیشان پرداختند.
هیوا مسیح، شاعر، در تجلیل از مرتضی کاخی گفت: بچه تر که بودم وقتی اسم مرتضی کاخی را شنیدم، فکر میکردم که او در کاخ زندگی میکند. نمیدانم چرا چنین تصوری داشتم! بعدها فهمیدم که بله درست فکر میکردم او در کاخ زندگی میکند. کاخی که پادشاهان را در آن راهی نیست. کاخی که در آن زندگی میکند، زبان فارسی است.
این مراسم در ادامه با صحبت های جناب استاد دکتر بهرام پروین گنابادی، نوه زنده یاد محمد پروین گنابادی مترجم، مصحح و لغت شناس همراه بود. دکتر بهرام پروین گنابادی در صحبت های خود با بیان خاطراتی درباره آشنایی اش با کتاب روشن تر از خاموشی و مرتضی کاخی اشاره کرد و گفت:« اولین بار در سال 67 زنده یاد اخوان این کتاب را به من معرفی کردند و باب آشنایی من با استاد کاخی از طریق اخوان باز شد.» وی با اشاره به جایگاه دیپلماتیک دکتر کاخی درباره ذکاوت، بلند نظری و آداب دانی این شاعر سخن گفت.
بهرام پروین گنابادی، مرتضی کاخی را دیپلماتِ شاعر توصیف کرد و شعر او را از دیدگاه اخوان ثالث و شفیعی کدکنی، « شعر خوب» ارزیابی کرد.
پروین گنابادی، کتاب « روشنتر از خاموشی» مرتضی کاخی را یکی تاثیرگذارترین آنتولوژیهای شعر معاصر را او معرفی کرد و گفت:«قدر مجموعه گل» که گلچین غزل فارسی است و «کوزهگر دهر» که گلچین رباعی فارسی است، مفهوم ذوق سلیم را به انسان میفهماند.
در پایان مراسم مرتضی کاخی زبان فارسی را ارزشمندترین دارایی ایرانیان قلمداد کرد و گفت: آنچه که واقعا می توانیم در دنیا به آن افتخار کنیم، زبان فارسی است. دارایی که آن را در طی قرنها از حمله اقوام بیابانگرد حفظ کردهایم. هرکس به این زبان با حرمت و علاقه نگاه کند، مورد احترام است.
او شعر فارسی محل بروز زیباییهای زبان فارسی توصیف کرد و ترجمه شعر فارسی را خیانت به شعر دانست.