«حتی انتشار یک کتاب به نام «مینیاتور آذربایجان» توسط جمهوری آذربایجان آنقدر مسئله‌ی پر اهمیتی است که باید پیگیری حقوقی درباره‌ی آن انجام شود.»
به گزارش تابناک فرهنگی به نقل از ایسنا، به‌نام زدن مفاخر و فرهنگ در طول سال‌های گذشته و این بار هنر ایرانی توسط کشور همسایه‌مان، به نظر می‌رسد این‌بار خون مسئولان میراث فرهنگی را به جوش آورده است، آوازه‌ی اقدامی که هر از چند گاهی با یک نام مانند «مولوی»، «تار»، «چوگان»، «نان لواش» و حالا «نگارگری و مینیاتور» ایرانی به گوش می‌رسد و به نظر می‌رسد وقتش رسیده که قدم‌های بزرگ‌تری برای جلوگیری از ادامه‌ی این گونه کارها برداشته شود.
فرهاد نظری، مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی که مهمان غرفه خبرگزاری ایسنا در نمایشگاه مطبوعات بود، از اقداماتی سخن گفت که عملی کردن‌شان می‌تواند از بروز هر اتفاق دیگری در این زمینه و در آینده خودداری کند.
او به خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا گفت: حتی انتشار کتابی به نام «مینیاتور آذربایجان» توسط کشور جمهوری آذربایجان مسئله‌ای است که اگر چیزی در پس ذهن‌شان برای اقدامات بعدی درباره‌ی این هنر ایرانی نباشد هم باید آن را مطرح و پیگیری کنیم. چون معتقدیم اینکه کشوری مانند آذربایجان بخواهد آثار و مفاخر ایرانی را به نام خود کند، اسف‌بار است.
وی با تاکید بر این‌نکته که قطعا باید اقدام حقوقی روی این بحث انجام شود، به انتشار کتاب «مینیاتور آذربایجان» در اکسپو 2015 میلان اشاره کرد و افزود: ما باید نسبت به این اتفاق عکس‌العمل نشان دهیم.
«نظری» نخستین قدم در این زمینه را دعوت تعداد محدودی از مسئولان دولتی و فرهنگی در یک نشست بیان کرد و افزود: نخست در یک جمع محدود، افرادی مانند نمایندگان وزرای خارجه، سازمان ارتباطات اسلامی، کتابخانه و سازمان اسناد ملی ایران و فرهنگستان‌های هنر و زبان را دعوت می‌کنیم تا به یک اجماع نظر برسیم که باید با این مقوله چه کاری انجام دهیم؟ ما باید این اتفاق را آسیب‌شناسی کنیم، در واقع حتما باید به یک تصمیم‌سازی که به پیگیری‌های حقوقی منجر می‌شود، برسیم.
او مطرح کردن این بحث در کارگروه ملی میراث ناملموس را راهکار دیگری دانست که می‌تواند کارساز باشد و افزود: در این کارگروه از وزارت امور خارجه، سازمان ارتباطات اسلامی، وزارت علوم و وزارت اطلاعات شرکت می‌کنند، بنابراین از این طریق هم می‌توان به نتیجه‌ای رسید که پیگیری حقوقی را به دنبال داشته باشد.
مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی تاکید کرد: این اتفاق نباید مسکوت بماند. رفتاری که جمهوری آذربایجان از خود نشان داده یک رفتار صحیح نیست. فرهنگ آذربایجان روزی بخشی از ایران بوده، اما آن‌ها امروز روی هرکدام از مفاخر ایران که بخواهند دست می‌گذارند.
نظری همچنین با بیان این نکته که ایران پیش از این اسنادی را در حافظه‌ی جهانی ثبت کرده که نشان می‌دهد هنر و ادبیاتی مانند مینیاتور و شاهنامه متعلق به ایران است.
او با تأکید بر اینکه ما پیش از این پیش‌دستی‌هایی کرده‌ایم و در حافظه جهانی یونسکو اسنادی را به ثبت رسانده‌ایم که نشان می‌دهد شاهنامه متعلق به ماست، افزود: ما نخستین‌بار «شاهنامه بایسنقری» را در فهرست حافظه جهانی یونسکو به ثبت رسانده‌ایم. حتی در هر صفحه از کتاب‌هایی مانند «خمسه نظامی»، «کلیات سعدی» و «شاهنامه باسنقری» تصاویر مینیاتور و نگارگری ایرانی وجود دارد. این‌ها اسنادی است که قبل از انجام هر اقدامی توسط آذربایجان، ایران آن را به یونسکو ارائه کرده است.
نظری اظهار کرد: اگر جمهوری آذربایجان قصد ادعای چنین بحثی را داشته باشد، نخست باید یک نسخه منحصر به فرد از شاهنامه به ما نشان دهند و پس از بررسی در صورت درست بودن ادعاها، باید با ایران تعامل کند، مانند کتاب «امسالک و الممالک» که به صورت مشترک توسط ایران و آلمان در حافظه‌ی جهانی به ثبت رسید.
به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، پاویون کشور جمهوری آذربایجان در اکسپوی 2015 میلان کتاب نفیسی را شامل مینیاتورهای ایرانی با عنوان «مینیاتور آذربایجان» به بازدیدکنندگان عرضه کرد. در این کتاب که نسخه‌ای از آن در اختیار خبرنگار ایسنا قرار گرفته، با امتناع از ذکر نام «ایران»، شهرهای اردبیل، تبریز، مراغه و ارومیه (در استان‌های اردبیل و آذربایجان شرقی و غربی) تا ایروان (پایتخت جمهوری ارمنستان) و باکو (پایتخت جمهوری آذربایجان)، قلمروی هنر این کشور توصیف شده است!
حتی نکته‌ی عجیب‌تر اینکه در صفحه‌های متعدد این کتاب، تصویرهایی از کتاب‌های قدیمی خطی و نگارگری ایرانی به‌عنوان نمونه‌هایی از مینیاتور آذربایجان ارائه شده‌اند. در بالای تصویرها نیز نام آثار، ادیبان و داستان‌های مختلفی چون شاهنامه فردوسی، دیوان حافظ، خمسه نظامی، گرشاسب‌نامه، کلیله و دمنه، همای همایون و هفت اورنگ با تلفظ فارسی، اما به خط لاتین آمده است. محل خلق یا نگهداری بسیاری از آثار نیز شهرهایی مانند تبریز ذکر شده است.