غروب زود هنگام شهر آفتاب

به گزارش تابناک فرهنگی، شهر آفتاب اردیبهشت ماه سال 95 در آستانه برگزاری بیست و نهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران با حضور رییس جمهوری و محمدباقر قالیباف شهردار وقت تهران به طور رسمی افتتاح شد.

این مجموعه نمایشگاهی با مساحت کل حدود 138 هکتار با این هدف پایه ریزی شد که مکانی ثابت و دائمی برای برگزاری همه نمایشگاه های شهر تهران باشد.

بیست و نهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، نخستین نمایشگاهی بود که در شهر آفتاب برپا شد.

نمایشگاهی با فضایی سرپوشیده به مساحت 35 هزار متر مربع و بیش از یک‌هزار متر مربع فضای باز که باوجود مخالفت های فراوان ناشران و اهالی نشر، آنها را وادار به کوچ از مصلی امام خمینی (ره) کرد؛ محلی که سالها میزبان نمایشگاه بین المللی کتاب تهران بوده است.

ایجاد ترافیک سنگین، مناسب نبودن مصلی تهران برای برگزاری نمایشگاه کتاب و فضای محدود و نامناسب آن از جمله دلایلی بود که این جابجایی را سبب شد.

هرچند پیش بینی ها نشان می داد، این جابجایی و انتقال، دشواری هایی را در پی خواهد داشت.

دسترسی سخت به شهر آفتاب به دلیل دوری مسافت و احتمال کاهش اقبال مخاطبان به همین دلیل، از جمله این دشواری ها بود. 

با این وجود،بسیاری از ناشران امیدوار بودند با رفتن به شهر آفتاب، به دلیل فضای بیشتر و بازتر، دیگر راه اندازی غرفه زیر چادرهای غیراستاندارد و در سازه های موقت و تحمل هوای گرم و طاقت فرسا و همچنین رطوبت آزار دهنده داخل آن را تجربه نخواهند کرد.

درست در همان نخستین سال اسباب کشی ناشران، پیش بینی دشواری ها درست از کار درآمد و برخی از ناشران از جمله ناشران کودک و نوجوان دوباره زیر چادرها ماندند و در غرفه های خود شاهد ریختن عرق از سر و صورت کودکانی شدند که به همراه والدین و یا همکلاسی های خود میهمان آنها بودند؛ موضوعی که در سال دوم حضور در این شهر نمایشگاهی تکرار شد.

مشکلات زیر ساختی شهر آفتاب که قرار بود، تنها پایگاه نمایشگاهی پایتخت و جایگزینی برای مرکز نمایشگاه ‌های بین‌المللی و مصلای تهران باشد، طی دو دوره به دلیل توفان، ریزش باران و آبگرفتگی نه تنها غرفه های خارج از فضای مسقف نمایشگاه بلکه غرفه های مستقر در داخل را هم با خسارات زیادی روبرو کرد تا جایی که باران بسیاری از کتاب های ناشران را از بین برد.

پس از آن بود که شهردار وقت تهران برای رفع این مشکل تعهد و وعده کرد؛ وعده ای که سال بعد نیز محقق نشد و مشکلات گذشته همچنان پابرجا ماند.

سال گذشته بارندگی های مشابه در شهر آفتاب باعث خسارت فراوان به غرفه ناشران خارجی از جمله غرفه کشور ایتالیا شد که از قضا میهمان ویژه سی امین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران بود،که این نشان از بی توجهی شهرداری به وظایف ،تعهدات و وعده های خود داشت.

دست اندرکاران برای تسهیل در امر تردد مخاطبان و دوستداران کتاب، در خط یک مترو نیز ایستگاهی را به همین نام برای تردد مسافران راه اندازی کردند؛ ایستگاهی که فاصله آن تا سالن ها بسیار دور بود و نتوانست از بار ترافیکی بکاهد.

به گفته بسیاری از ناشران و فعالان حوزه کتاب، برگزاری چنین نمایشگاهی که مخاطب میلیونی عام دارد، در خارج از شهر اقدام سنجیده ای نبود و خانواده‌ها و دانش‌آموزان را برای بازدید از آن با مشکل روبه‌رو می‌کرد، همه این عوامل باعث افت تعداد بازدید کنندگان نمایشگاه های برگزار شده در این شهر شد.

افزایش چند برابری هزینه‌ حمل و نقل کتاب و اسباب و اثاثیه غرفه ها بسیاری از ناشران به شهر آفتاب و مشکل این شهر برای اسکان ناشران و غرفه‌دارانی که در تهران مکان مناسبی برای اقامت نداشتند و باید از هتل‌ها و مسافرخانه‌های سطح شهر استفاده می کردند، از دیگر مشکلات این مجموعه بود.

وجود ترافیک به‌ویژه در ساعات شلوغی نمایشگاه، در حد فاصل پل شهید کاظمی و اتوبان آزادگان تا عوارضی قم و برعکس و نیز ازدحام در ورودی و خروجی‌های پارکینگ‌های عمومی و اختصاصی، کسل کننده بود و پارکینگ‌های عمومی تا محل برگزاری نمایشگاه مسافت بسیاری داشتند. 

روزهای پنجشنبه و جمعه هم که همیشه اوج کار نمایشگاه های مختلف از جمله نمایشگاه کتاب به دلیل تعطیلی و امکان حضور بیشتر مردم است، به دلیل مصادف شدن با حضور مردم در بهشت زهرا (س) برای زیارت اهل قبور، مشکل دیگری بود که باید به مسائل یاد شده افزود.

به هر شکل ناشران و اهالی نشر دو سال تلخ و پر دردسری را در نمایشگاه شهر آفتاب تجربه کردند و به گفته بسیاری از آنها، این شهر که قرار بود،محل اصلی و دائمی برگزاری بزرگترین جشنواره فرهنگی بین المللی باشد، در شان و جایگاه جمهوری اسلامی نبود زیرا بخش زیادی از نمایشگاه با این اهمیت همچنان زیر چادرها برپا می شد.

آیا بهتر نبود هزینه‌ سنگینی که برای ساخت مجموعه‌ ناقص شهر آفتاب که قرار بود به قطب فرهنگی - اقتصادی پایتخت تبدیل شود،صرف خیابان‌های اطراف مصلی می‌شد تا بزرگترین گردهمایی سالانه ناشران داخلی و خارجی، نویسندگان و دوستداران کتاب به نحو مطلوب تر برگزار شود؟

شایسته بود قبل از اینکه چنین هزینه کلانی برای پروژه شهر آفتاب شود، شهری که قرار بود جایگاهی بین المللی داشته و رقیبی برای برندهای نمایشگاهی منطقه باشد، درباره این هزینه و تعداد نمایشگاه هایی که در آن برگزار می شود، تامل بیشتری می شد و پروژه ای به این گستردگی را فقط به برپایی چند نمایشگاه در طول سال اختصاص نمی دادند.

به قول یکی از اعضای سابق شورای اسلامی شهر تهران،قرار بوده با افتتاح این پروژه، شهرآفتاب پایتخت به عنوانی یک رقیب نمایشگاهی خود را به رخ کشورهای حاشیه خلیج فارس ،ترکیه و آسیای میانه بکشد، در حالیکه اکنون بدون بهره برداری مفید و هدر رفت سرمایه از این مکان، احتمال اینکه خود مورد طعنه این کشورها قرار بگیرد، وجود دارد.

فرجام سخن اینکه، تا زمانی که مشکلات فنی و زیرساختی شهر آفتاب رفع و استانداردهای لازم در آن رعایت نشود، مصلحت نیست، جامعه نشر یکبار دیگر، حضور نمایشگاهی در این مجموعه را تجربه کنند.

سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از 12 تا 22 اردیبهشت ماه 97 با شعار « نه به کتاب نخواندن» در محل مصلای امام خمینی (ره) برگزار خواهد شد.