بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در شهر آفتاب با تمام فراز و نشیب‌هایش به ایستگاه پایانی رسید.
نمایشگاه کتاب به ایستگاه پایانی رسید
بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در شهر آفتاب با تمام فراز و نشیب‌هایش به ایستگاه پایانی رسید.
در یازدهمین روز برگزاری بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در شهر آفتاب، مراسم پایانی نمایشگاه با سخنرانی علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمدباقر قالیباف شهردار تهران و سیدعباس صالحی معاون فرهنگی وزیر ارشاد و رئیس نمایشگاه کتاب به همراه معرفی غرفه‌های برتر نمایشگاه برگزار شد.
پیش از این مراسم هم تفاهم‌نامه اختصاص رایگان شهر آفتاب به نمایشگاه کتاب تا سال 1400 بین وزارت ارشاد و شهرداری تهران امضا شد.
در آیین پایانی نمایشگاه کتاب، علی لاریجانی در سخنانی با بیان اینکه کفران نعمت است که وقت را صرف جدال‌های بلاوجه کنیم اظهار کرد: آماده شدن شهر آفتاب این پیام را دارد که وقتی بخش‌های مختلف ما با هم هماهنگ کار کنند این هم‌افزایی باعث رشد فکری جامعه می‌شود.
همچنین علی جنتی گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فضایی را فراهم کرده که همه اهل فکر و قلم در چارچوب قانون بنویسند و منتشر کنند و از بعضی اعمال سلیقه‌ها و سخت‌گیری ها جلوگیری شده است.
محمدباقر قالیباف نیز در این مراسم ابراز امیدواری کرد که شهر آفتاب به محلی برای تضارب آرای اهل اندیشه و قلم و همچنین ارتباط خوب حوزه اقتصاد و فرهنگ تبدیل شود.
سیدعباس صالحی هم گزارشی از عملکرد نمایشگاه کتاب داد و گفت: سی‌امین نمایشگاه کتاب از فردا جرقه می‌خورد.
بیست و نهمین نمایشگاه کتاب تهران در حالی به کار خود پایان می‌دهد که در ساعت‌های پایانی هم مردم در غرفه‌ها به خرید کتاب مشغول‌اند و در عین حال برخی غرفه‌ها جمع کردن کتاب‌های‌شان را شروع کرده‌اند.
****
برگزاری رایگان نمایشگاه کتاب در شهر آفتاب برای 6 سال
در تفاهم‌نامه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و شهرداری تهران مقرر شد نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا سال 1400 به صورت رایگان و بدون دریافت اجاره محل در مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب برگزار شود.
بعدازظهر روز شنبه، 25 اردیبهشت مراسم امضای تفاهم‌نامه انتقال نمایشگاه کتاب از مصلا به شهر آفتاب (واقع در اتوبان خلیج فارس) با حضور علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمدباقر قالیباف شهردار تهران و همچنین سیدعباس صالحی معاون فرهنگی وزارت ارشاد و رئیس بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
در این مراسم علی جنتی گفت: به اعتقاد من یکی از آرزوهای بزرگ ما در جمهوری اسلامی امسال تحقق پیدا کرد. در طول 37 سال گذشته ما نمایشگاه بین‌المللی نداشتیم و چه آن نمایشگاهی که در منطقه سئول بود و چه نمایشگاهی که در مصلا برگزار می‌شد مکان‌های مناسبی برای نمایشگاه‌ها نبودند؛ به همین خاطر از همتی که آقای قالیباف انجام دادند و شهر آفتاب را برای برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی پایه‌گذاری کردند، سپاسگزاریم.
وزیر ارشاد اظهار کرد: سال گذشته که دوستان ما از شهر آفتاب بازدید کردند باورشان این بود که شهر آفتاب طی سه، چهار سال به نتیجه برسد اما خوشبختانه با عنایت آقای قالیباف و همکاران‌شان در شهرداری تهران و همت و تلاش شبانه‌روزی کارکنان‌شان نمایشگاه شهر آفتاب امسال به ثمر رسید.
جنتی گفت: برخی از ناشران و مخاطبان نگران بودند که دوری مسافت باعث کم شدن مراجعه مردم و فروش پایین کتاب‌ها شود. خوشبختانه نمایشگاه شهر آفتاب همزمان با بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران افتتاح شد و طبیعی است که ممکن است در سال اول مشکلاتی داشته باشد. همچنان که امسال نقدهایی داشتیم اما مرتفع شد و امیدوارم سال آینده با استفاده از تجربیات موجود نمایشگاه بهتری برگزار کنیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین گفت: در طول دو، سه بار بازدیدم از نمایشگاه کتاب هم مراجعان و هم خود ناشران از نمایشگاه اظهار رضایت می‌کردند، جمعیت قابل توجه بود و فروش کتاب و استقبال نسبت به سال‌های گذشته افزایش داشت.
او در پایان سخنانش بیان کرد: لازم می‌دانم از شهردار محترم تهران و همکارانم در معاونت فرهنگی وزارت ارشاد و موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران به خاطر زحمات‌شان تشکر کنم.
سپس محمدباقر قالیباف در سخنانی گفت: خدا را شاکر هستم که یکی از برنامه‌هایی که در شهر تهران در دستور کار داشتیم به سرانجام رسید.
شهردار تهران به چالش‌های برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی در شهر تهران اشاره کرد و گفت: پس از اینکه من در شهرداری تهران توفیق خدمت پیدا کردم یکی از برنامه‌های شهرداری این بود که به زیرساخت‌های شهری توجه کنیم. یکی از این مباحث مورد بحث در آن زمان بحث نمایشگاه‌های بین‌المللی و نمایشگاه کتاب بود که مراجعان میلیونی داشت.
او افزود: به هر حال ما در سال 1390 کار ساخت شهر آفتاب را شروع کردیم و توفیق این را داشتیم که در سال 95 این نمایشگاه را با نام کتاب افتتاح کنیم و الان می‌توانیم بگوییم در اینجا یک فضای عمومی فرهنگی با جمعیت میلیونی ایجاد کرده‌ایم.
قالیباف درباره توافق بین وزارت ارشاد و شهرداری تهران برای برپایی نمایشگاه کتاب در شهر آفتاب گفت: در این تفاهم‌نامه نفس موضوع این است که کمکی به اهل کتاب و فرهنگ و رسانه شود، مخصوصا رسانه مکتوب و انتشارات.
شهردار تهران تاکید کرد: در متن این تفاهم‌نامه، شهر آفتاب تا سال 1400 یعنی به مدت شش سال بدون پرداخت اجاره محل به نمایشگاه کتاب اختصاص داده می‌شود.
قالیباف افزود: قصد ما کمک به حوزه کتاب و تقویت نشر و فرهنگ مکتوب است چون معتقدیم کمک به حوزه نشر از یک طرف باعث می‌شود که ارتباط با بقیه ملت‌ها بیشتر شود، همچنین تمایزها و برجستگی‌های تمدنی ما مشخص می‌شود و این کمک شهرداری به فرهنگ مکتوب است. به نوعی سرمایه‌گذاری در این بخش است و این یعنی تقویت عزت و اقتدار ملی.
او گفت: امیدوارم سال آینده شاهد شرایط بهتری نسبت به امسال باشیم.
قالیباف همچنین اظهار کرد: در نظرسنجی‌هایی که ما داشته‌ایم مشخص شده است که بیش از 91 درصد ناشران دوست داشتند که سال آینده نیز نمایشگاه کتاب در همین محل برگزار شود.
****
29 امین نمایشگاه کتاب تهران ساعت 8 شب 25 اردیبهشت ماه به کار خود پایان داد.
دقایقی قبل و رأس ساعت 20 روز شنبه - 25 اردیبهشت ماه - 29 امین نمایشگاه کتاب تهران به کار خود پایان داد.
29امین دوره نمایشگاه کتاب تهران امسال برای نخستین‌بار در شهر آفتاب و به ریاست سید عباس صالحی، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.
****
مناظره بر سر ورود ادبیات معاصر به دانشگاه‌ها
محمد بقایی ماکان به عنوان مخالف تدریس ادبیات معاصر در دانشگاه‌ها و حسن میرعابدینی به عنوان موافق حضور ادبیات معاصر در دانشگاه‌ها نقطه نظرات خود را درباره این موضوع بیان کردند.
به گزارش خبرنگار ادبیات و کتاب ایسنا، عصر دهمین روز از برپایی نمایشگاه کتاب تهران نشستی با موضوع «ادبیات معاصر در دانشگاه‌ها» در غرفه دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.
در ابتدای این نشست بقایی ماکان گفت: ابتدا باید اصطلاحاتی را که در این حوزه به کار می‌بریم به لحاظ معنایی و از نظر مفهوم مورد تامل قرار دهیم. ادبیات تنها شامل نظم و نثر نیست بلکه هرچه به صورت مکتوب از سوی اهالی اندیشه ارائه می‌شود ادبیات است. حال می‌خواهد شعر و نثر باشد یا تاریخ و جامعه‌شناسی.
این پژوهشگر و مترجم افزود: باید دید منظور از ادبیات معاصر شامل چه زمانی است. ما معاصر را به دو صورت در فرهنگمان تعریف می‌کنیم؛ بعضی می‌گویند از دوره مشروطه به این طرف و بعضی می‌گویند از دوره نیما و جمالزاده به این سو معاصر است. در تعریف دانشگاه هم می‌توان گفت محل دانش، پس ادبیات مورد تایید محافل رسمی فرهنگی است. این ادبیات باید از صافی‌های زیادی بگذرد تا وارد حوزه محافل رسمی آکادمیک شود. ادبیات کلاسیک ما این اتفاق برایش افتاده است اما ادبیات معاصر ما هنوز پادرهواست. دانشگاه به عنوان محل دانش نمی‌تواند این ادبیات را بپذیرد چون ما بعد از نیما به این سو با شاعران و نویسندگانی مواجه شدیم که به راستی در کارهایشان ایرادهای جدی فنی و نگارشی وجود دارد که وقتی آنها را می‌خوانیم تعجب می‌کنیم که چطور جامعه ما این‌ها را پذیرفته و مورد تشویق قرار می‌دهد. پاسخ این پرسش این است که معروف‌ترین شعران ما از زمان نیما به این طرف دچار مشکل جدی هستند. حال دانشگاه چطور می‌تواند آنها را بپذیرد؟
در ادامه نشست حسن میرعابدینی گفت: وقتی می‌گوییم ادبیات معاصر ایران منظور مفهوم ورود جلوه‌های تجدد به جامعه ایرانی است. دوره معاصر دوره‌ای است که جامعه ایرانی در اثر مواجهه با تجدد غربی به سوی مدرن شدن می‌رود. یعنی آن شکستگی در جامعه به فکر و اندیشه‌ها راه پیدا می‌کند و نویسندگان فکر می‌کنند برای نوشتن در دوره معاصر به شکل‌ها و فرم‌های جدیدی نیاز دارند و به همین دلیل زبان ادبی تغییر می‌کند و کسانی مثل دهخدا بر زبان متمرکز می‌شوند. آن زبان ادیبانه گذشته شکسته می‌شود و به تعبیر باختینی کلمه از طریق دو عنصر طنز و شیوه محاوره مردم زبانی جدید به وجود می‌آید که در شعر و نمایشنامه و مقاله‌های ما به کار گرفته می‌شود. پس منظور از ادبیات معاصر ادبیاتی است که مخاطبان دیگری را مد نظر دارد و اگر ادبیات گذشته ادبیاتی بود که به نفع امرا مکتوب می‌شد، ادبیات معاصر توده مردم را در نظر می‌گیرد. اما همانطور که جمالزاده می‌نویسد باید به شیوه‌ای نوشته شود که قدما بپسندند و مردم بفهمند. من سال‌ها در دانشگاه‌ها ادبیات تدریس کرده‌ام اما به‌جد می‌گویم به این درس اجحاف شده است. دو واحد نظم و دو واحد نثر در مقطع کارشناسی به واقع زمان کمی است و شما تا بخواهید کلیات را بگویید فقط ترم تمام می‌شود.
این پژوهشگر ادبی اظهار کرد: برخلاف آقای بقایی این گمان را ندارم که ادبیات معاصر این توان را ندارد که وارد دانشگاه شود، زیرا ادبیات معاصر ما به لحاظ مضمونی، شکلی و فوایدی که برای زبان فارسی دارد واقعا لازم است. به قول سمیعی گیلانی، ادبیات معاصر از لحاظ غنایی که به زبان فارسی بخشید باید مورد توجه قرار گیرد.
او افزود: در دانشنامه‌ها و دایرة‌المعارف‌ها زمانی به اشخاص می‌پردازند که از دنیا رفته باشند. شما ببینید مثلا استاد پایان نامه‌ای به دانشجو می‌دهد مربوط به مجموعه شعری که در سال 90 منتشر شده است. این نشان می‌دهد استادانی که ادبیات معاصر تدریس می‌کنند بعضا این حوزه را نمی‌شناسند. به گمان ما ادبیات معاصر باید به دانشگاه راه پیدا کند اما آثاری که حداقل یک یا دو دهه از آنها گذشته باشد و در حوزه نقد بیرون دانشگاهی درباره آنها صحبت شده باشد و سپس وارد دانشگاه‌ها شوند.
در ادامه، بقایی ماکان گفت: در هفتاد - هشتاد سال گذشته تغییراتی در شعر و نثر ما به وجود آمده اما این امر الان به شدت نزول کرده است. شما شاعری را پیدا می‌کنید که هم کارش پرفروش است و هم در محافل ادبی مطرح است اما وقتی شعر او را می‌بینید مشحون از غلط است. باور کنید اگر نیما و حتی شاملو می‌خواستند در همان سبک کلاسیک ادامه دهند امکان نداشت از ابوالحسن ورزی یا ابراهیم صهبا بالاتر بروند. شعر کلاسیک نیما واقعا بالاتر نیست. در همان کتاب شاملو و عالم معنا اشاره کرده‌ام. حال اگر دانشگاه بخواهد این‌ها را بپذیرد باید روی آن خط قرمز کشید.
سپس میرعابدینی اظهار کرد: از دوران معاصر و دوره بیداری و مشروطیت اگر در نظر بگیریم در زمینه ادبیات کلاسیک کارهای زیادی شده است. اما در حوزه ادبیات معاصر اینگونه نیست، انگار نباید به وجود می‌آمده و انحرافی ادبی بوده است. به نظر من ادبیات معاصر ادامه منطقی ادبیات کلاسیک ماست. نگاه‌ها و دوران عوض شده و به تبع آن ادبیات ما نیز عوض شده است. نویسنده‌ای که مثل صادق هدایت در جهان بسیار معروف است، بماند که ما هنوز در اینجا با او مشکل داریم،زمانی وقتی آثارش را چاپ می‌کرد به او ایراد می‌گرفتند که تو غلط املایی داری. در صورتی که ما وقتی بر زبان داستان بحث می‌کنیم نمی‌توانیم ایرادهایی را که از یک ادیب می‌گیریم از یک داستان‌نویس بگیریم. چون ادبیات داستانی مدرن ما چندصدایی است. در حالی که ادبیات کلاسیک ما تک‌صدایی بود. وقتی شما از زبان یک لمپن صحبت می‌کنی نمی‌توانی واژگان بیهقی را جایگزین آن کنی، در گذشته عرصه ادبیات اشرافی حاکم بر جامعه اجازه مطرح شدن آن صداها را نمی‌داد و مجبور می‌شد از مطایبات عبید سر در بیاورد. از ادبیات معاصر ما زمانی کمتر از صد سال گذشته است و از توی همین چهره‌ها هنوز یک قرن نشده می‌توان 10 چهره نام برد که شاخص هستند. دانشگاه اگر نخواهد به شعری که زندگی امروز را بازتاب می‌دهد بپردازد دانشجو مجبور است به سراغ کلاس‌های بیرون دانشگاه برود. دانشجو جوان امروز است و ادبیات امروز را می‌خواهد. من بر این عقیده هستم که ادبیات معاصر را با این حرف که ادبیات نازلی است، نمی‌توان کنار گذاشت.
او در پاسخ به چرایی گارد در مقابل ادبیات معاصر در دانشگاه‌ها گفت: ادبیات معاصر چون ادبیاتی بود که از زندگی مردم می‌نوشت ادبیاتی بود که قدرت‌ها نمی‌توانستند با آن کنار بیایند. هدایت در «وغ وغ ساهاب» از علمای سبعه نام می‌برد؛ هفت تنان کسانی که استادان مسلم زمان بودند از رشید یاسمی تا نفیسی که این‌ها قدرت‌های فرهنگی زمانه بودند و از همان آغاز تاسیس دانشگاه تهران موثر بودند و نفوذ داشتند و این گاردگیری هنوز جلو ادبیات معاصر هست چون ادبیات معاصر ادبیات بحث‌برانگیز است. من فکر می‌کنم اگر ادبیات معاصر ما ضعیف باشد این موضوع به ضعف ما در طی مراحل مدرنیته برمی‌گردد.
سپس بقایی ماکان گفت: کسانی که در حوزه ادبیات معاصر ما متخصص هستند حاضر نیستند با دانشگاه تعامل کنند و می‌گویند ما باید آنچه لازم است بگوییم وگرنه نمی‌گوییم وگرنه ما کسانی را داریم که در این حوزه صحبت کنند. ادبیات معاصر ما بیشتر نقدپذیر است. ادبیات ما در دو حوزه بسیار ضعیف است؛ یکی نقد ادبی و دیگری ادبیات تطبیقی. از زمان مرحوم قزوینی تا الان ما تنها چهار کتاب نقد ادبی داریم لذا ما به کسانی احتیاج داریم که ادبیات معاصرمان را نقد کنند.
همچنین میرعابدینی گفت: پایه ادبیات معاصر ما یکی سنت ادبی و دیگری ترجمه است. سنت ادبی ما در رمان‌های ما هست، سنت‌هایی از اسکندرنامه و سمک عیار دیده می‌شود. در عین حال نویسندگان مدرن ما از رمان‌های ترجمه‌شده استفاده کردند. ما نمی‌توانیم از جهان امروز خودمان را کنار بکشیم بلکه باید این جهان را بومی کنیم برای خودمان و این بومی کردن فقط از دانشگاه برمی‌آید. من فکر می‌کنم اگر ادبیات معاصر ما دچار این مشکل شده تقصیر دانشگاه‌های ماست. در همه جای دنیا نقد ادبیات در حلقه‌های دانشگاهی شکل می‌گیرد و وقتی دانشجویان ما این را در دانشگاه یاد نمی‌گیرند ما دچار این مشکلات می‌شویم. جای تدریس ادبیات معاصر در دانشگاه‌ها خالی است در حالی که کسانی مثل بهار از رستاخیز ادبیات صحبت می‌کردند.
****
ارزیابی یک شاعر پیشکسوت از نمایشگاه کتاب
هرمز علی‌پور می‌گوید: با وجود اینکه محل برگزاری نمایشگاه کتاب تغییر کرده و برای مردم نامانوس است، از نظر من مردم از نمایشگاه امسال خوب استقبال کردند.
این شاعر پیشکسوت در پایان بازدیدش از بیست‌ونهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران که تا 25 اردیبهشت در شهر آفتاب برپاست به خبرنگار ادبیات و کتاب ایسنا گفت: با توجه به شرایط، مردم در حد توانشان خوب در نمایشگاه حاضر شدهاند.
او در ادامه با اشاره به متفاوت بودن وضعیت نمایشگاه در روزهای مختلف خاطرنشان کرد: البته باید نمایشگاه بررسی جامع‌تری شود؛ روزهای معمولی و روزهای تعطیل تفکیک‌شده و به صورت میدانی سنجیده شوند. از نگاه من به عنوان یک شاعر فضای نمایشگاه خیلی انگیزه‌ساز بود و شور و نشاطی به مردم دست داده است. در آدم‌ها رغبت به وجود می‌آید، این بسیار زیباست و من این فضا را دوست دارم.
علی‌پور درباره وضعیت کتاب‌های شعر در نمایشگاه کتاب اظهار کرد: امسال شعر نسبت به سال قبل فروش خوبی داشت. من به غرفه‌هایی که در آنها اثر داشتم سر زدم، غلغله بود، خوب بود و جوانان به خوبی از شعر استقبال می‌کنند.
این شاعر در پایان بیان کرد: امیدوارم نمایشگاه بین‌المللی کتاب هر سال بهتر شود. این نمایشگاه فرهنگی برای مردم جنبه آموزش و فرهنگ معرفتی دارد و دیدار اهالی فرهنگ و کتاب را هم به دنبال دارد. امیدوارم این رویداد فرهنگی هر سال به بهترین نحو برگزار شود تا ذوق کتاب خواندن در نسل‌های ما بیشتر شود. واقعا کتاب می‌تواند انسان را از خیلی مسائل اضافی و مضر نجات دهد و اگر اهالی یک خانواده اهل کتاب باشند کمتر عصبی، افسرده و دچار حسادت و تنگ‌نظری خواهند شد. با کتاب خواندن توقع انسان بالا می‌رود. همچنین این کار با معنویت و درون‌نگری به روح انسانی تعالی می‌بخشد.
****
رییس مجلس به همراه شهردار و وزیر فرهنگ از نمایشگاه و شهر آفتاب بازدید کردند.
به گزارش پارس نیوز، علی لاریجانی رییس مجلس به همراه علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد و محمدباقر قالیباف شهردار تهران از نمایشگاه و مترو شهر آفتاب بازدید کردند.
شایان ذکر است؛ این بازدید در پایان اختتامیه نمایشگاه کتاب صورت گرفت.